Palestijnse christenen
willen geweldloze strijd

„Sabeel is voor geweldloosheid”, zegt de Palestijnse bevrijdingstheoloog dr. Naim Ateek, de oprichter van het Sabeel Centrum, op de vraag of hij verontrust is over het bloedvergieten in Israël en de Palestijnse gebieden. „Wij geloven dat geweld nergens toe leidt. In de laatste vier maanden hebben wij gezien dat de haat, bitterheid, boosheid en de wil om wraak te nemen zijn toegenomen. Dat brengt ons geen steek verder. Wij geloven dat het nodig is de strijd voort te zetten, maar dan op niet-gewelddadige wijze. Wij geloven dat wij daardoor veel hulp uit de rest van de wereld zullen krijgen van mensen die willen werken aan rechtvaardige vrede tussen Palestina en Israël.”

De Amerikaanse predikant Jim Wallis, een van de oprichters van de Amerikaanse evangelicale Sojourners-beweging voor sociale actie, stelde in zijn toespraak dat de Palestijnen een geweldloze beweging tegen de bezetting zouden moeten opzetten van moslims, christenen en Joden. Deze beweging zou volgens hem veel kunnen leren van de protestbewegingen in de Verenigde Staten en in Zuid-Afrika. Deze beweging van geweldloosheid zou vertakkingen moeten hebben in het buitenland. Als op de Westelijke Jordaanoever Israëlische producten worden geboycot, dan moet dat ook in de Verenigde Staten gebeuren, zo vond hij.

Nederzettingen
Dr. Ateek stelde in zijn redevoering over „de zionistische ideologie van overheersing versus de heerschappij van God” dat christenen op geweldloze wijze moeten strijden tegen „de machten van de duisternis.” In de optiek van Ateek hebben deze te maken met machtsmisbruik binnen het zionisme. Hij stelde dat het zionisme goed begon, omdat het aanvankelijk een bevrijdingsbeweging was voor Europese Joden die het antisemitisme in Europa meer dan beu waren. Maar het zionisme onderging volgens hem „de zondeval” toen het zich verbond met koloniale mogendheden. Sindsdien is het zionisme volgens Ateek een macht geworden die overheerst, en waarvan de Palestijnen de dupe zijn.

Met de opkomst van het religieus zionisme werd alle nadruk gelegd op „het materiaal in de Hebreeuwse Bijbel dat het inheemse volk van het land, de Palestijnen, uitsluit.” Ateek: „Tegenwoordig vormen de nederzettingen het grootste obstakel voor vrede. De oprichting ervan werd voor een belangrijk deel geïnspireerd door religie. De Hebreeuwse Bijbel wordt dan gebruikt als een middel tot overheersing in plaats van tot gerechtigheid en vrede.”

Ateek noemde ook een aantal boze machten bij name. Daartoe behoort volgens hem de wijze waarop Israël omgaat met veiligheid. „Veiligheid is belangrijk. We zijn er allen op gesteld en we hebben haar allen nodig. Maar voor Israël is zij een afgod geworden die het aanbidt. In de naam van deze afgod worden de Palestijnen vernederd, ontmenselijkt en verdrukt.” Ter illustratie haalde hij de procedures op de luchthaven Ben Gurion aan, waar het veiligheidspersoneel Palestijnen aan speciale onderzoeken onderwerpt. Ze ervaren deze als vernederend en nodeloos en ze zouden ook uitgevoerd kunnen worden door de rijkelijk aanwezige scanapparatuur. „Israël moet terug naar een normaal omgaan met veiligheid, waarbij de waardigheid van elk menselijk wezen intact wordt gelaten”, zo luidde het advies van de anglicaanse theoloog.

Tweestatenoplossing
Hij liet tijdens zijn toespraak ook weten dat hij met een tweestatenoplossing –een Palestijnse staat naast een Israëlisch-Joodse staat– niet uit de voeten kan. Een tweestatenoplossing zou alleen maar een eerste stap moeten zijn naar één staat, waarbij twee naties, de Joodse en Palestijnse, als gelijkwaardig naast elkaar leven.

De Sabeel-conferentie is door ruim 400 mensen bezocht, van wie meer dan 250 uit landen buiten Israël en de Palestijnse gebieden. Het doel van de conferentie is volgens Ateek „de waarheid te spreken over de situatie hier, gerechtigheid te zoeken en de mensen onderwijs te geven en te helpen, zodat ze als ze teruggaan naar hun eigen land zich voor een gerechtvaardigde vrede kunnen inspannen.” De anglicaanse theoloog gelooft dat de steun voor het Sabeel Centrum in Noord-Amerika en Groot-Brittannië groeiende is. Hij hoopt dat het werk in Europa meer bekendheid zal krijgen.

De deelnemers konden lezingen bijwonen over uiteenlopende thema's, die vrijwel alle tot doel hadden op een of andere wijze de aanwezigheid van Israël in Oost-Jeruzalem, de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook aan de kaak te stellen. Aangezien het voor Palestijnen in de Palestijnse autonome gebieden niet mogelijk is Jeruzalem te bezoeken, zijn bepaalde onderdelen van de conferentie in Ramallah en Bethlehem gehouden.