Feestvreugde bij VVD
Door G. A. Vroegindeweij
DEN HAAG – De VVD is dik tevreden met de behaalde uitslag, maar vreest de komende formatiebesprekingen. De liberalen willen keiharde afspraken maken met PvdA en zo mogelijk met D66: We willen niet voor verrassingen komen te staan”.
Dat zei vice-premier Dijkstal gisteravond in een eerste reactie op de verkiezingsuitslag. VVD-leider Bolkestein was later op de avond ook ronkend van zelfgenoegzaamheid: „Dit is een historische overwinning. We hebben nog nooit zo'n goede uitslag gehad, we zijn zelfs veel groter dan het CDA. Wie had dat ooit kunnen denken. Het liberalisme is in opmars. Het is dan niet nu, maar dan toch zeker de volgende keer, dat wij de grootste zullen worden”.
De VVD had de laatste dagen twee angsten. De eerste was dat de winst die de VVD in de peilingen had geboekt, niet vastgehouden kon worden. Daarnaast bestond er vrees dat het CDA groter dan de VVD zou blijven. Beide angsten bleken ongegrond. De VVD behaalt met deze verkiezingsuitslag de grootste zege in haar geschiedenis. Volgens VVD-partijvoorzitter Hoekzema is het al bijzonder dat de VVD wint nadat zij heeft deelgenomen aan een kabinet. In het verleden verloren liberalen in deze gevallen vaak.
De winst is een persoonlijke genoegdoening voor VVD-leider Bolkestein. Hij wilde graag het record dat voormalig VVD-leider Nijpels in 1982 met 36 zetels behaalde, verbeteren.
Bijbel
De VVD ziet wel met enige vrees de komende besprekingen over het regeerakkoord tegemoet. De liberalen hebben weliswaar winst geboekt, maar de PvdA heeft het ook goed gedaan. Dat maakt de positie van deze partij in de besprekingen veel sterker. De liberalen zullen –in tegenstelling tot hun traditie– daarom over alle belangrijke kwesties spijkerharde afspraken willen maken. „We gaan een bijbel schrijven”, zo zei minister Jorritsma van verkeer en waterstaat aan de vooravond van de verkiezingen. Minister Dijkstal van binnenlandse zaken herhaalde dat gisteravond tijdens de uitslagenavond van de VVD in miniatuurstad Madurodam.
Drie punten zijn voor de VVD van groot belang. Allereerst het begrotingsbeleid, inclusief de lastenverlichting. Daarnaast de volksgezondheid en de infrastructuur, aldus Dijkstal.
Die harde afspraken met de PvdA zijn volgens de liberale kopstukken ook nodig, omdat er nu een linkse meerderheid in de Tweede Kamer is ontstaan. Staatssecretaris De Grave van sociale zaken relativeerde deze vrees: „In feite hebben we nu ook al een linkse meerderheid, want de kleine protestantse fracties en de ouderen partijen stemden vaak mee met de linkse partijen”.
Niet links
Minister Zalm van financiën, die gisteren zijn verjaardag vierde, verwacht ook dat de PvdA een links regeerakkoord wil schrijven. „Daarvoor zal de VVD niet tekenen. We willen een degelijk begrotingsbeleid en lastenverlichting voor iedereen. We worden niet ingehuurd om het PvdA-programma uit te voeren. Dan doen ze het maar alleen”, aldus Zalm. Overigens verdween de VVD-vrees in de loop van de avond, naarmate de VVD meer zetels in de wacht sleepte.
Om het verschil met de PvdA te „verbloemen” geven alle liberale kopstukken er de voorkeur aan dat D66 meedoet bij de komende coalitiebesprekingen en opnieuw regeringsverantwoordelijkheid gaat dragen.
De feestvreugde bij de liberalen barstte gisteravond pas goed los toen VVD-leider Bolkestein tegen tien uur binnenkwam. Onder de oorverdovende klanken van het lied “We are the champions” stapte de overwinnaar de centrale hal van Madurodam binnen. Alle aanwezigen werden bedolven onder de confetti.
De vrees voor PvdA-overheersing bij de komende coalitiebesprekingen uitte Bolkestein wat bedekter dan andere VVD-prominenten: „Het regeerakkoord moet degelijk, deugdelijk en gedetailleerd zijn”, aldus de VVD-voorman.
