Tweede-Kamerverkiezingen 6 mei 1998

Ouderenpartijen komen door ruzies niet meer in Tweede Kamer

Naar zeven zetels en terug

Door G. A. Vroegindeweij
DEN HAAG – Ze hadden er nog enige verwachting van. De zeven zetels van 1994 zouden ze niet halen, maar hun zou ten minste toch één zeteltje zijn gegund. De kiezers blijken echter spijkerhard. Ze geven ouderenpartijen geen plaats meer in de Tweede Kamer. De seniorenpartijen als eendagsvlieg. Waarom?

De meeste peilingen van de afgelopen weken gaven aan dat de ouderenpartijen wel in de Kamer zouden komen. Daarvoor was enige reden. De gemeenteraadsverkiezingen in maart waren niet slecht verlopen. Hier en daar leefde bovendien de hoop dat de kiezers het interne geruzie waren vergeten.

Dat blijkt niet het geval te zijn. De bekendheid die de ouderenpartijen hebben verworven in de afgelopen jaren, heeft alleen te maken met ruzies en gekissebis. De ene afscheiding volgde op de andere afsplitsing.

Het Algemeen Ouderenverbond (AOV) onder leiding van mevrouw Nijpels behaalde in 1994 in één keer maar liefst zes zetels. Na enkele maanden werd fractielid Hendriks aan de dijk gezet. Niet ten onrechte, zo bleek in de afgelopen jaren. Het was erg moeilijk kersen eten met deze gepensioneerde architect, die zichzelf beschouwde als een topparlementariër. Toen waren er nog vijf AOV'ers.

Baken
Amper enkele maanden later ontstonden er weer twee kampen in de fractie. Mevrouw Nijpels, mevrouw Aiking en de heer Boogaard stonden tegenover de heren Verkerk en Van Wingerden. Eerstgenoemden stoten de laatstgenoemden ook uit de fractie. Dat was echter tegen het zere been van partijvoorzitter en -oprichter Batenburg. Die kon niet door de deur met Nijpels. Tijdens een tumulteuze partijvergadering zetten de leden mevrouw Nijpels en haar kompanen buiten de partij. Verkerk en Van Wingerden werden weer binnengehaald.

Dat tweetal vormde onder leiding van Verkerk de nieuwe AOV-fractie. Verkerk stapte enkele weken echter uit boosheid uit de fractie omdat ze hem geen kandidaat had gesteld op de nieuwe AOV/Unie 55+-lijst.

De nieuwe samenwerking tussen het AOV en de Unie 55+ was een teken van hoop dat de ouderenpartijen het toch weer samen zouden kunnen vinden. Maar ook deze samenwerking verliep niet zonder slag of stoot. AOV-partijoprichter Batenburg kon zich niet met de gang van zaken verenigen en richtte een nieuwe partij op.

De enige hoop die de ouderenpartijen nog hadden was Unie 55+-kamerlid Leerkes. Die was in de afgelopen jaren niet betrokken geweest bij ruzies in de fractie. Dat kon ook moeilijk want hij was als enig kamerlid voor deze partij gekozen. Binnen de partij kreeg men het met elkaar wel danig aan de stok toen Leerkes als eis stelde dat zijn voorlichter Blase op nummer twee van de kandidatenlijst moest komen. Toen de partij dat afwees, trok Leerkes zich terug.

Mevrouw Nijpels en haar kompanen leefden voort onder de naam Senioren 2000, maar de nieuwe groep bleek niet in staat om zich politiek te profileren, zoals iemand als Marijnissen van de Socialistische Partij dat heeft gedaan. De vertegenwoordigers van de ouderenpartijen hadden daar eenvoudig niet de capaciteiten voor.

One issue
Naast de interne ruzies hadden de ouderen nog een belangrijk punt tegen. Hoewel ze zeiden een visie te hebben op alles wat er in deze samenleving gebeurt, profileerden ze zich alleen op het thema ouderenbeleid. One-issue-partijen zijn in de Nederlandse politiek nooit een lang leven beschoren.

De theorie die AVO/Unie 55+-lijsttrekker Scheltens naar voren bracht, namelijk dat de ouderen aan het begin van hun emancipatie staan zoals de arbeiders aan het begin van deze eeuw, blijkt in werkelijkheid niet te kloppen. Andere one-issue-partijen zoals de Boerenpartij en de Nederlandse Middenstandspartij hielden ook geen stand in het parlement.

De ouderenpartijen kwamen op na de dramatische aow-affaire in het CDA. Toen bleek dat deze partij de ouderen op achterstand wilde zetten, groeiden de ouderenpartijen als een wonderboom.

De senioren hebben zeker wat bereikt. De grote partijen besteden meer zorg aan de ouderen en hebben wel een commissie die zich met het seniorenbeleid bezighoudt.

De ouderenpartijen zouden graag zien dat de grote partijen de mooie woorden die ze aan ouderen besteden ook zouden omzetten in beleid. Daarvoor zouden ze graag plaatsnemen in de Tweede Kamer. Het is ze echter niet gegund. Als ze samen hadden gewerkt, hadden ze wellicht wel een zetel kunnen bemachtigen.

Nu kunnen de betrokkenen hun memoires gaan schrijven of bij partijgenoten in Spanje gaan wonen. De actie die mevrouw Nijpels daar hield onder overwinterende Nederlanders heeft enig effect gehad. Vanuit Costa del Sol stemden 96 Nederlanders op de Senioren 2000 en 22 op de AOV/Unie 55+.