Nieuwe verkiezingen niet meer in beeld
D66 ernstig verdeeld
over lijmpoging
Van onze redactie politiek
DEN HAAG – D66 is ernstig verdeeld over de poging van informateur Tjeenk Willink om het tweede paarse kabinet te lijmen. Politiek leider De Graaf en in zijn kielzog de Tweede-Kamerfractie van D66 zijn terughoudend hierover en zeggen nog steeds liever nieuwe verkiezingen te willen. Maar andere prominente D66'ers, onder wie erevoorzitter Van Mierlo, zijn voorstander van herstel van de breuk in de coalitie.
Alle vooraanstaande D66'ers riepen vorige week, kort na de afwijzing van het correctief referendum in de Eerste Kamer, nog eensgezind om verkiezingen. Maar aan die eensgezindheid lijkt een eind gekomen. Gisteren gaf Van Mierlo te kennen dat zijn partij serieus moet ingaan op de lijmpogingen van Tjeenk Willink. „Ik ben bang dat verkiezingen over het referendum minder oplossen dan je zou willen.”
Ook de gisteren in de Eerste Kamer gekozen D66'er Terlouw zei dat „niet lichtvaardig” besloten moet worden nieuwe verkiezingen te houden. Als lijmen „ook maar enigszins mogelijk is” verdient dat volgens Terlouw de voorkeur. D66-leider De Graaf heeft begrip voor de pleidooien van Van Mierlo en Terlouw, maar weigert erop te reageren. Ook hij erkent echter „dat niemand in Nederland op verkiezingen zit te wachten. Niemand wil het, maar het kan overmijdelijk zijn.” Binnen de D66-fractie is wel enige irritatie over de uitspraken van de emeritus leiders te vernemen.
Intussen lijkt ook informateur Tjeenk Willink niet aan te willen koersen op nieuwe verkiezingen. Hij noemde gisteren een nieuwe gang naar de stembus op dit moment onwenselijk en zelfs een „beetje oneigenlijk.” „Ontbinding van de Tweede Kamer voor nieuwe verkiezingen is oneigenlijk en geen oplossing voor het probleem.”
„Landsbelang”
Volgens de informateur is het kabinet niet in conflict met de Tweede Kamer of met een meerderheid in de Eerste Kamer. Het kabinet is ook niet onderling grondig verdeeld. Bovendien is het niet „in het landsbelang” dat er verkiezingen komen. Want Nederland is betrokken bij de NAVO-acties in Joegoslavië. „De internationale situatie maakt het niet wenselijk dat het kabinet 8 maanden demissionair zal zijn”, aldus Tjeenk Willink.
De informateur praatte gistermiddag met de voorzitters van de drie coalitiefracties PvdA, VVD en D66 in de Tweede Kamer. De gesprekken worden vanmiddag voortgezet, waarbij Tjeenk Willink D66-leider De Graaf als eerste ontvangt. De informateur wil binnen een week zijn conclusies trekken.
PvdA-fractieleider Melkert heeft gisteren zijn ideeën over het lijmen van de breuk in paars II bij de informateur ingediend. Naar verluidt in Haagse kringen wil hij een raadgevend referendum invoeren. Daarvoor is geen wijziging van de Grondwet nodig. Bovendien wil Melkert kijken naar verandering van het kiesstelsel, om ook op dit punt D66 tegemoet te komen. D66'ers reageerden gisteren lauw op de suggesties vanuit de PvdA-fractie.
VVD-fractievoorzitter Dijkstal voelt er –althans in het openbaar– in elk geval niets voor om het bestaande regeerakkoord ten behoeve van de lijmpoging open te breken. Dat zei de VVD'er gistermiddag na zijn gesprek met de informateur. „Men kijkt elke keer naar ons om het kleine broertje weer aan tafel te krijgen, maar we zijn niet bereid D66 te paaien. Geen extraatjes voor D66”, aldus Dijkstal.
Ongerustheid
Binnen de VVD bestaat nogal wat ongerustheid over de bemiddelende rol die PvdA-leider Melkert zichzelf heeft toebedacht. Daardoor dreigt de VVD straks, als de lijmpoging van Tjeenk Willink mislukt, de schuld in de schoenen geschoven te krijgen. Dijkstal voelde er gisteren niets voor om aan de pers uit te leggen welke oplossingen voor hem acceptabel zijn.
De informateur en de drie fractievoorzitters zijn het er in elk geval wel over eens dat een geslaagde lijmpoging moet resulteren in het uitzicht dat Kok II de reguliere rit van 4 jaar uitzit. Tjeenk Willink zei gisteren op zijn persconferentie dat hij „geen zin heeft in een lijmpoging waarvan de lijm maar een dag houdt.”
Intussen blijkt oud-FNV-voorzitter Stekelenburg, momenteel burgemeester van Tilburg, uitgekeken op de paarse coalitie. Stekelenburg geldt als een van de belangrijkste kandidaten voor de opvolging van Kok als politieke leider van de PvdA en is gisteren gekozen als lid van de Eerste Kamer. In het blad Vrij Nederland van deze week zegt Stekelenburg dat de paarse coalitie niet meer zo voldoet. „De glans is eraf. De manier waarop de VVD opereert, bevalt me niet.” Stekelenburg ziet veel meer in een coalitie van PvdA, CDA en GroenLinks.
