Vooral niet knijpen en krabben

Door Mariska Wolters
Ze komen altijd precies op het verkeerde moment. Net voor je verjaardag bijvoorbeeld, of als je op de foto moet. Maar ook als je gewoon naar school gaat of bezig bent met je vakantiebaan zie je ze liever gaan dan komen: jeugdpuistjes. Anders gezegd: acne. Hoe ontstaat het en belangrijker: hoe kom je er zo snel mogelijk van af?

Loop een willekeurige drogist binnen en kijk bij het onderwerp acne. Tien tegen één dat jij je pasgeïnde zakgeld zonder problemen aan tientallen middeltjes kunt uitgeven. Met dat van de maand ervoor en van de maand daarvoor erbij. En dat allemaal in de hoop dat je van die akelige bulten op je gezicht of schouders afkomt. En wel zo snel mogelijk.

Jeugdpuistjes zijn een van de vervelende bijverschijnselen van het volwassen worden. In de puberteit verandert je hormoonhuishouding en door deze veranderingen gaan de talgklieren in de huid meer vet afgeven. De hele huid wordt vetter en er kunnen puistjes ontstaan doordat huidmondjes (poriën) verstopt raken. Dit betekent dat mensen de puistjes meestal tussen hun twaalfde en vijfentwintigste jaar krijgen, maar ook daarna komen ze nog voor.

Er zijn verschillende soorten puistjes die allemaal tegelijk kunnen voorkomen. De poriën kunnen door een propje verstopt raken. Als je erin knijpt, komt er een wit slangetje uit. Dit is een mee-eter (comedoon). Er zijn ook jeugdpuistjes die vaak wat ontsteken. Deze krijgen een geel puntje. Wanneer ze uitgeknepen zijn, ontstaat er een korstje.

Behalve de 'gewone' jeugdpuistjes (vulgaris) bestaan er nog andere vormen. Zo hebben meisjes soms last van puistjes vlak voordat ze ongesteld moeten worden. Jongens hebben vaker last van grote bulten die veel littekens kunnen veroorzaken.

Wondermiddel
Belangrijker dan de vraag hoe je aan jeugdpuistjes komt, is: Hoe kom je eraf? Is er een wondermiddel tegen puistjes te koop? De jeugdverpleegkundige van de GGD in Utrecht denkt van niet. „Dat willen reclames doen geloven, ja. Maar een wondermiddel is er niet.

Door vaak je gezicht te wassen met zeep, een uitdrogende crème of reinigingsmelk verdwijnt het talgvet van je huid, wat een beschermende functie heeft. Als dit verdwijnt, droogt je huid uit en wordt rood, gaat schilferen en zelfs kloofjes vertonen. Zo'n middel kan op korte termijn dus wel wat opleveren, maar door langer gebruik 'slijt' je huid er alleen maar van. Niet aan te raden dus.”

Wanneer allerlei tubes en flesjes niet helpen, wat moet je dan? De GGD raadt een heel andere methode aan. Die wel net zo goedkoop is. „Met je handen raak je op een dag van alles aan. Die moet je voor het slapen gaan goed schoon poetsen. Maar je gezicht is echt niet zo vies dat een dagelijkse schrobbeurt noodzakelijk is. Lauw water is dan ook genoeg om je huid schoon te houden.”

„Niet aan de puistjes komen”, zegt de jeugdverpleegkundige van de vestiging in Utrecht verder. „Als de puistjes niet goed uitgeknepen of ontsmet zijn, kunnen ze gaan ontsteken. Bovendien kunnen ze zich onder de huid verspreiden. Dan ben je dus helemaal ver van huis.”

Ze kan zich goed voorstellen dat jongeren een pukkel graag dichtplamuren. Maar slim is dat volgens haar niet. „Dan verstik je alles en heb je alleen nog maar meer kans dat de boel gaat ontsteken.”

En als je er zoveel last van hebt dat je er depressief van raakt? „Dan kun je het beste naar de huisarts toestappen. Hij kan bekijken wat voor jou de beste oplossing is.”

Veel snoepen
Weerstand is volgens de GGD een sleutelwoord. „Dat merk je wanneer je bijvoorbeeld in de examentijd of tijdens een proefwerkweek veel snoept en weinig slaapt. Geheid komen er dan puistjes op.”

Goed voor jezelf zorgen, is dan ook haar advies. „Gezond eten is goed voor een gezonde huid: verse groenten, fruit en volkorenproducten. Vroeg naar bed gaan en voldoende ontspannen kunnen puistjes ook doen verminderen. Gebruik bovendien zo weinig mogelijk cosmetica. Als je crème of iets dergelijks gebruikt, neem dan bij voorkeur een ongeparfumeerde.

De ultraviolette stralen in het zonlicht hebben ook een gunstige invloed op acne. In de zomer zijn jeugdpuistjes dan ook minder actief dan in de winter. Een goed advies is: profiteer 's zomers van de zon. Ook een hoogtezonkuur levert soms een goed resultaat op. Een intensieve blootstelling aan zonlicht of kunstmatige UV-bronnen is niet slim in verband met het risico op huidkanker. Let hierbij op: overdaad schaadt!

Wie middeltjes van de dokter krijgt voorgeschreven, moet geduld hebben. In het begin lijkt het alsof er weinig vooruitgang is. Toch wordt het na een tijdje wel beter. Na de puberteit gaat het meestal vanzelf weg, al is dat nu een schrale troost.”

Binnengekomen reacties