Tweede mening: in kwart
gevallen andere therapie

Als patiënten vragen om een zogeheten second opinion (tweede mening) bij een andere arts leidt dat in 7 procent van de gevallen tot een nieuwe prognose (verwachting over het ziekteverloop) en behandeling. In een kwart van de gevallen leidt de herbeoordeling niet tot een andere prognose maar wel tot een gewijzigde behandeling, zoals het voorkomen van operatieve verwijdering. Bij ruim de helft is de tweede mening precies gelijk aan de eerste.

Dat blijkt uit een onderzoek door de Daniël den Hoek Kliniek in Rotterdam onder de 245 mensen met kanker die daar tussen oktober 1996 en december 1998 de Tweedemeningenpolikliniek bezochten. De aparte kliniek werd in 1996 opgericht om inzicht te krijgen in de wensen van deze groep patiënten. De resultaten van het onderzoek staan vermeld in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde.

In de zorg neemt het aantal keren dat een tweede mening wordt gevraagd toe. Academische ziekenhuizen schatten dat tussen de 5 en de 40 procent van de poliklinische patiënten een tweede arts bezoekt voor een herbeoordeling. Ze leggen daarmee een toenemend beslag op tijd en geld in de zorgsector.

Uit het Rotterdamse onderzoek blijkt dat de meeste mensen een tweede mening willen uit behoefte aan meer zekerheid en meer informatie. Dit heeft te maken met overvolle spreekuren waardoor patiënten het gevoel hebben in het gedrang te raken, zeker als ze net met de diagnose kanker zijn geconfronteerd. De ontreddering en de haast was ook reden voor een tweede advies. Bijna een kwart wilde een tweede mening uit ontevredenheid over de communicatie met de arts.

Artsen zien een second opinion vaak als een motie van wantrouwen en klagen dat veel patiënten daarna niet meer bij hen terugkeren. Viervijfde van de deelnemers ging overigens wel terug naar hun eerste behandelaar. Maar van de mensen die ontevreden waren, was dit slechts eenderde.

Volgens de onderzoekers is een second opinion in de belevingswereld van veel mensen van grote waarde, ook al levert het in de meeste gevallen geen nieuwe inzichten op. Vanwege de hoge kosten vragen ze zich wel af of het mogelijk is meer telefonisch af te handelen. Anderen pleiten voor verbetering van de relatie tussen arts en patiënt om het aantal verzoeken terug te dringen. Dat zou kunnen als meer tijd beschikbaar komt voor de eerste consulten.