Gezondheid 28 september 1999

Eierstoktransplantatie lijkt te lukken

Eicellen van mens
gekweekt in muizen

Van onze gezondheidsredactie
LONDEN – Wetenschappers zijn erin geslaagd in een laboratorium in muizen menselijke eicellen te kweken. Op dit moment laten sommige vrouwen bij wie de eierstokken moeten worden verwijderd, weefsel invriezen in de hoop dat zij dat ooit kunnen gebruiken om kinderen te krijgen.

De Britse hoogleraar Roger Gosden van de universiteit van Leeds slaagde erin de eicellen te laten rijpen in muizen waarvan het afweersysteem niet meer werkt, zodat de dieren de lichaamsvreemde cellen niet afstootten.

Het onderzoek werd later herhaald in een ziekenhuis in Toronto, dat daarmee de vruchtbaarheid van kankerpatiënten hoopt te herstellen. De aldus verkregen eitjes zouden vervolgens in het laboratorium moeten worden bevrucht en worden ingeplant in een menselijke baarmoeder om een zwangerschap mogelijk te maken.

De nieuwe techniek zal het in de toekomst wellicht mogelijk maken eicellen uit vrouwen wier eierstokken moeten worden verwijderd, bijvoorbeeld voordat zij een behandeling tegen kanker ondergaan, op een later tijdstip voor een zwangerschap te gebruiken. Tot nu toe worden vrouwen die een dergelijke kankerbehandeling ondergaan onvruchtbaar.

Sommige wetenschappers suggereren dat de doorbraak perspectief biedt voor oudere vrouwen die zwanger willen worden. Ook zou de techniek kunnen worden gebruikt om de gevolgen van de menopauze terug te draaien. Gosden waarschuwt echter in zijn boek Designer Babies dat dergelijke technieken alleen in extreme omstandigheden moeten worden toegestaan. Hij benadrukt dat er nog veel onderzoek nodig is in verband met het risico dat met dergelijke technieken ook virussen of prionen (de eiwitten die de gekke-koeienziekte veroorzaken) van de ene op de andere soort zouden kunnen overgaan en de menselijke eicel besmetten.

Transplantatie
Vorige week werd bekend dat Britse en Amerikaanse wetenschappers er voor het eerst in de geschiedenis in zijn geslaagd een eierstoktransplantatie uit te voeren. De arts Kutluk Oktay, werkzaam in New York maar opgeleid door Gosden, plaatste in februari bij de 30-jarige Amerikaanse Margaret Lloyd-Hart celmateriaal van de eierstokken terug. Dat was eerder verwijderd en ingevroren. De eierstokken blijken ook te werken. Er is een eisprong geweest. De menstruele cyclus is echter nog niet goed op gang gekomen.