Hersenontsteking door teek

Deze zomer is in ons land voor de tweede keer een patiënt behandeld met hersenontsteking ten gevolge van besmetting met een virus dat wordt overgebracht door een teek (teken-encefalitis).

Het ging om een 38-jarige man die met vakantie was geweest in Zuid-Duitsland. Hij meldde zich drie weken nadat zijn klachten waren begonnen op de afdeling spoedeisende hulp van een ziekenhuis met klachten over ernstige hoofdpijn. Hij was angstig en had een lichaamstemperatuur van 39,5 graden Celsius.

In eerste instantie had hij onder meer last van misselijkheid, enkele dagen diarree, tintelingen in beide benen en moeheid.

Na enkele klachtenvrije dagen kreeg hij ernstige hoofdpijn, moest hij braken en viel hij af. De uitslag van een bloedtest bij het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu wees duidelijk in de richting van teken-encefalitis.

Het is een vorm van hersenontsteking die wordt overgebracht door een virus dat teken bij zich dragen. Deze aandoening dient overigens niet te worden verward met de ziekte van Lyme, die ook door teken wordt overgebracht, maar wordt veroorzaakt door een bacterie die veel teken bij zich dragen. De ziekte van Lyme komt frequent voor, terwijl teken-encefalitis in West-Europa zeldzaam is. In Scandinavië en Centraal-Europa komt de aandoening vaker voor. In Oostenrijk worden mensen er tegen ingeënt. Voor die tijd telde dit land het hoogste aantal geregistreerde gevallen per jaar.

Het tekenvirus behoort tot de familie van de flavivirussen en is verwant aan de verwekkers van onder meer gele koorts. De betrokken teek (Ixodes ricinus) is actief van maart tot oktober, wanneer de bodemtemperatuur stijgt boven de 5 tot 7 graden Celsius.

De meeste patiënten genezen van teken-encefalitis, mits zij goed worden behandeld. Toch is het een ernstige aandoening, die bij 0,5 tot 2 procent van de patiënten een dodelijk verloop heeft. Een kleine 3 procent van de patiënten houdt neurologische afwijkingen.