Periodiek onderzoek
naar dikkedarmkanker

Mensen van wie een nauw verwant familielid (broer, zus, vader, moeder) onder de 45 jaar dikkedarmkanker krijgt, hebben een vier tot zes keer hoger risico op dikkedarmkanker dan mensen bij wie deze kwaadaardige aandoening niet voorkomt in de familie.

Het is daarom gerechtvaardigd deze familieleden nadat ze de 45 zijn gepasseerd eenmaal per vijf jaar te onderzoeken.

Dat stelt een aantal gastro-enterologen, internisten en een klinisch-chemicus in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde. Het onderzoek waarvoor zij pleiten is een zogeheten colonscopie, waarbij via de anus het rectum en de dikke darm met behulp van een kijkbuis (endoscoop) worden geïnspecteerd op poliepen, tumorgroei en celwoekering. Zo nodig kan een weefselmonster worden genomen waarvan de cellen worden onderzocht.

Volgens de gastro-enterologen is er nog een groep die voor screening in aanmerking komt. Het gaat om eerstegraadsfamilieleden van patiënten boven de 45 jaar met dikkedarmkanker. Die groep is veel groter dan de eerste, omdat bij het ouder worden het aantal mensen met colonkanker sterk toeneemt. De artsen bepleiten daarom terughoudendheid, hoewel zij van mening zijn dat eigenlijk alle personen van 50-70 jaar met een eerstegraadsfamilielid met dikkedarmkanker in aanmerking komen voor periodiek onderzoek naar deze kwaadaardige aandoening.

Dikkedarmkanker is een zeer veel voorkomende aandoening. Studies geven aan dat vroege opsporing de sterfte met 15 procent kan terugbrengen. Het advies van de Nederlandse specialisten gaat minder ver dan dat van hun Amerikaanse collega's. Die richten zich niet op een specifieke risicogroep (familieleden van patiënten) maar op de hele bevolking. In een officiële aanbeveling uit 1997 raden de Amerikaanse gastro-enterologen iedereen boven de vijftig een jaarlijks bloedonderzoek aan van de ontlasting, elke vijf tot tien jaar een buikoverzichtsfoto na het slikken van contrastvloeistof en elke tien jaar een kijkonderzoek van de hele dikke darm.

In Engeland is onlangs een proef gestart waarbij mannen en vrouwen tussen de 50 en 69 jaar hun ontlasting kunnen laten onderzoeken op de aanwezigheid van niet met het blote oog zichtbaar bloed. Dit kan een vroeg symptoom zijn van dikkedarmkanker. Als de test positief uitpakt wordt de proefpersoon benaderd voor verder onderzoek. Nederlandse gastro-enterologen zien niet zo veel in een dergelijke test omdat deze te weinig trefzeker zou zijn.

Meer informatie is beschikbaar bij de Stichting Opsporing Erfelijke Tumoren die is ondergebracht in het Leids Universitair Medisch Centrum, Rijnsburgerweg 10, 2333 AA Leiden (fax: 071-521 21 37), of bij de klinisch-genetische centra die zijn verbonden aan de diverse academische ziekenhuizen.