Gezondheid 18 mei 1999
Prof. Lagendijk: Hardlopen verhit lichaam sterker

Niet warm of koud van GSM

Door Helma Rebel-Struijk
Op het eerste oog hebben een mobiel telefoongesprek en hardlopen niet veel met elkaar gemeen. Er is een overeenkomst: beide verhitten het lichaam. Een klein beetje, in het geval van mobiel telefoneren. Na een kwartier bellen zijn de hersenen aan de buitenkant zo'n 0,1 graad Celsius warmer. Van een paar kilometer hardlopen krijg je het heter: de lichaamstemperatuur stijgt 1 tot 2 graden Celsius.

„Er is geen enkele reden om je ongerust te maken, het gebruik van GSM-telefoons is niet schadelijk voor de gezondheid”, zegt prof. dr. ir. J. Lagendijk van het Academisch Ziekenhuis Utrecht (AZU). Hij kan zijn kalmerende woorden onderbouwen met wetenschappelijke gegevens. Lagendijk was betrokken bij het Thermic-project, een onderzoek waarin voor het eerst het warmte-effect door GSM-straling nauwkeurig is vastgesteld. Vorige week werden de resultaten gepresenteerd.

Het 'magnetroneffect' van mobiele telefoons heeft geleid tot de vreemdste veronderstellingen. Zo werd gesuggereerd dat de hersenen van het bellen met een GSM-toestel gaan koken. „Onzin”, reageert Lagendijk, „het gaat slechts om een kleine temperatuurstijging, de hersenen warmen niet meer dan 0,11 graad Celsius op.”

Om dat precies vast te kunnen stellen, bepaalden de onderzoekers eerst de sterkte van de straling in de nabijheid van een GSM-telefoon. Dat gebeurde bij TNO Fysisch en Elektronisch Laboratorium in Den Haag, dat de leiding had over het Thermic-project. Met behulp van MRI, een driedimensionale beeldtechniek, werd vervolgens een model gemaakt van het hoofd van een wetenschapper van het AZU.

Koelend effect
Nieuw is volgens Lagendijk dat de Thermic-onderzoekers rekening hebben gehouden met de bloedcirculatie. Die zorgt voor een snelle warmteafvoer. Bij het vaststellen van limieten voor de blootstelling aan GSM-straling werd hier wel van uitgegaan, maar de grootte van het koelende effect was tot nu toe niet nauwkeurig bekend.

Berekeningen toonden aan dat een mobiel telefoongesprek de hersenen nauwelijks verhit. De buitenkant van de hersenen warmt met 0,11 graad Celsius het meest op. De huid krijgt het wat zwaarder te verduren: de temperatuur stijgt daar 0,16 graad Celsius. Het hoofd van de mobiele beller is het warmst na 15 minuten met de GSM aan het oor, daarna blijft de temperatuur stabiel.

Kalend hoofd
Lagendijk heeft de berekeningen in de praktijk getoetst. „Ze bleken te kloppen, met een nauwkeurigheid van ongeveer 20 procent.” Met zijn eigen, kalende hoofd –„lekker glad”– bleek hij een geschikte proefpersoon te zijn.

Het is volgens hem uitgesloten dat de stijging van ruim 0,1 graad Celsius gezondheidsschade veroorzaakt. „Wie in de zon zit of een beetje hardloopt, wordt veel warmer. De lichaamstemperatuur varieert van 37 tot 39 graden Celsius; schade treedt pas op boven 41 graden Celsius.”