Techniek om langer thuis te blijven
Door G. Wolvers
Buiten ligt het bushokje in gruzelementen, binnen zit Henk van den Bosch. Lijkt het buiten onveilig, binnen heeft de 58-jarige Brabander niets te duchten. De televisie toont wie er voor de deur staat. Een veiligheidsslot houdt ongewenste indringers buitenshuis. En een alarmtelefoon staat verbonden met het verzorgingstehuis. „Als jullie me lastigvallen en ik doe nu niks, staan hier binnen 2 minuten politiemensen voor de deur.”
Van den Bosch zit in een demonstratiewoning –zes tijdelijke cabines, vóór het voormalige gemeentehuis in Rosmalen– om geïnteresseerden voor te lichten over de technische snufjes die erin zijn verwerkt. Die zijn bedoeld om ouderen langer zelfstandig te laten wonen. Het keurmerk van de woning heet niet voor niets Seniorenlabel. Zo'n huis voldoet aan een aantal eisen, zodat ouderen en mensen met een handicap er moeiteloos in kunnen wonen.
Dat valt meteen bij binnenkomst op. In een handomdraai wordt de gehele woning verlicht. Een brede deur –geschikt voor rolstoelen– mét veiligheidsglas verschaft toegang tot de ruim opgezette kamer. Vanuit deze ruimte is het gehele huis bereikbaar. Zoals de keuken, die in hoogte verstelbare kastjes heeft, zodat kleine mensen en rolstoelgebruikers erbij kunnen. De spoelbak is extra ondiep, eronder is ruimte voor de rolstoel.
Ook de slaapkamer is op minder mobielen afgestemd. Een in hoogte verstelbaar bed maakt in- en uitstappen makkelijker. Eén voetdruk op het matje voor de slaapgelegenheid zorgt ervoor dat het licht in de aangrenzende badkamer aangaat. „En als je hebt vergeten de gordijnen en de rolluiken dicht te doen, kun je met één druk op de afstandsbediening dat alsnog doen. Tegelijkertijd gaan alle lichten in het huis uit”, aldus een enthousiaste Van den Bosch.
Eén klikje
Ook aan reumapatiënten is gedacht. Zij hebben soms moeite de stekker uit het stopcontact te halen. Een extra voorziening op de wanddoos zorgt ervoor dat de stekker met één klikje uit het contact glijdt.
In de woonkamer staan meubels met afgeronde hoeken, opnieuw voor de eventuele rolstoel. „Let ook op de U-handgrepen, zodat niemand met zijn mouw achter de deurkruk blijft hangen. Best gevaarlijk.”
De televisie domineert, zoals in vele Nederlandse huiskamers. Maar hier is-ie multifunctioneel. Opnieuw met één tipje op de afstandsbediening kan worden omgeschakeld van Nederland 1 naar de gang, of, als de camera buiten hangt, naar buiten. Zo kan de gebruiker het volk buiten zien. „Je kunt via deze telefoon met hen praten. Als ze je niet aanstaan, laat je ze buiten.”
De elektronica heeft voorzichtig haar intrede gedaan. „Veel mensen laten een chip inbouwen in de bedmat of in het waterreservoir van de wc. Als je dan 6, 8 of 10 uur niet naar het toilet bent gegaan, gaat er bij de zoon, dochter of het verzorgingstehuis een alarm af.”
Een inbraakalarm beveiligt deuren en ramen. „Veel mensen hebben een ketting aan de deur. Dan kun je er nooit in. Een veiligheidsslot zorgt ervoor dat mensen met een sleutel er altijd inkomen. Met één draai van de sleutel wordt een ijzeren beugel in werking gesteld die ervoor zorgt dat de deur niet verder dan 10 centimeter open kan.” Bovendien kan ook het slot worden verbonden met alarmcentrales in een verzorgingshuis of bij de politie, of met familieleden.
Knollen van toetsen
Toch is Van den Bosch niet zonder kritiek op de apparatuur in de demonstratiewoning. „Deze afstandsbediening heeft een zwarte kast met zwarte knopjes die veel te klein zijn. Dan is dit veel beter.” De vrijwilliger toont een telefoontoestel van een voormalige telecommunicatiemonopolist met twaalf voorkeurnummers, elk op te roepen door de foto van de schoonzoon of dochter aan te tippen. Ook de alarmtelefoons hebben knollen van toetsen.
Van den Bosch, afkomstig uit de bouw, had ook veel meer technische snufjes verwacht in de zogeheten domotica-woning, wat een samentrekking is van domus (huis) en robotica. Zo ontbreken een computer en de wasmachine. „In feite is het een oud project.” Toch trekt de woning, die in mei naar Boxmeer wordt verkast, tal van bezoekers, variërend van gemeenteambtenaren, bouwondernemers, installateurs en architecten tot en met de doelgroep: ouderen.
Met succes. Het demonstratieproject van de provincie Noord-Brabant, het sterkst vergrijzende gewest van Nederland, vindt navolging. Zo worden in Oss enkele woningen gebouwd met een aantal domoticasnufjes erin. De kosten vormen zoals altijd het knelpunt. Van den Bosch schat de extra elektronica in de demo-woning op 7000, de totale aankleding op 60.000 gulden. „Maar deze voorzieningen werken kostenbesparend als je daardoor in je huis kunt blijven en niet naar een verzorgingstehuis hoeft.”
Blijft dat ouderen zich in de techniek moeten verdiepen. Het is voor Van den Bosch de vraag of dat gebeurt. Hij mikt op de komende generatie. „Het is een modelwoning voor alle leeftijden. Je moet er ingroeien.” Wel wordt de zelfstandig wonende oudere afhankelijker van de techniek. En die blijft kwetsbaar. Zeker als blijkt dat de domoticawekker weigert de tijd op de wand te projecteren.
