Altijd een hulpverlener in de buurt

Ze zijn niet, zoals het Rode Kruis, herkenbaar aan een uniform. Alleen de tas met daarop het embleem verraadt hun professie. EHBO'ers bieden hulp aan mensen die langs de kant van de weg onwel worden. Ze verrichten hand- en spandiensten bij sportwedstrijden. Vindt er op de snelweg een aanrijding plaats, een EHBO'er is meestal wel aanwezig.

„Het zijn de mensen die op de meest onverwachte momenten klaarstaan. Frappant”, vindt directieassistent Melet. „Er zijn maar 300.000 mensen die een EHBO-diploma op zak hebben. Toch is er altijd wel een EHBO'er in de buurt bij een ongeval.”

De Nationale Bond voor EHBO zorgt er al 50 jaar voor dat zijn 42.000 leden het werk kunnen doen. Hij stelt materiaal beschikbaar en verzorgt de opleidingen. Volgens Melet is het niet de organisatie die een felicitatie verdient. „Al onze vrijwilligers jubileren. Wat zijn we als bestuur zonder die mensen?”

Melet: „Op veel plaatsen is de EHBO-vereniging sterk geworteld in de samenleving. Vooral in de kleine dorpen. Daar is het sociaal gevoel voor de medemens groot. Neem de EHBO in Beltrum, een plaatsje in Gelderland. Al heel vaak kwam die vereniging bij nationale wedstrijden als kampioen uit de bus.”

Wortels
De organisatie heeft haar wortels in de Rooms-Katholieke Kerk. In 1916 werd in het bisdom Breda de katholieke vereniging ”Het Wit-Gele Kruis” opgericht. Die organisatie hield zich bezig met de zorg voor de volksgezondheid, de verpleging van zieken en de versterking van de katholieke geloofsbeleving. In de jaren daaropvolgend spoten de plaatselijke kruisverenigingen uit de grond.

Gelijktijdig met de oprichting van het Wit-Gele Kruis startte in Rotterdam de eerste katholieke EHBO-vereniging Sint-Franciscus. Ook dit voorbeeld vond navolging. De plaatselijke Zuid- en Noord-Hollandse Katholieke EHBO-verenigingen vormden in 1931 in hun kerkprovincie (diocees) een diocesane bond. Het oprichten van een landelijke bond lukte echter niet. De EHBO sloot zich wel aan bij de rooms-katholieke kruisvereniging.

Na de Tweede Wereldoorlog werd de band met het Wit-Gele Kruis losser gemaakt. Melet: „In 1949 volgde de oprichting van de Katholieke Nationale Bond voor EHBO (KNB). Het katholieke mensbeeld stond centraal.” Dat dit nog steeds zo is, bewijst de crucifix die boven de deur van het gebouw in Culemborg hangt.

In de statuten staat dit basisprincipe ook beschreven. „De Katholieke Nationale Bond stelt zich ten doel te bevorderen al datgene, dat kan leiden tot het voorkomen van ongevallen en het verlenen van verantwoorde geestelijke en lichamelijke eerste hulp bij ongevallen.”

Priester
In het hoofdbestuur heeft ook een priester zitting. De KNB mocht zich tooien met het Maltezer Kruis, het onderscheidingsteken van de Ridders van de Soevereine Militaire Orde van Malta. Tot op de dag van vandaag draagt de bond het kruis.

In 1992 wijzigde de organisatie de naam. Het woord ”katholiek” verdween. „Even laaide de discussie op dat ook het Maltezerkruis moest verdwijnen, maar het kruis van de bond is rood op een wit vlak. Het teken van de Maltezer orde is wit op een rood vlak. Dat bijt elkaar niet”, aldus Melet.

Behalve de Nationale Bond voor EHBO kent Nederland ook de Koninklijke Nederlandse Vereniging voor EHBO in Maarn. Deze organisatie bestaat dit jaar 106 jaar. Op 1 januari 2000 gaan de beide EHBO-verenigingen een federatie aan. Er ontstaat dan een organisatie met ruim 100.000 leden.

„Er is maar één manier van eerste hulp verlenen. Daarom is het belangrijk dat de verschillende organisaties samengaan”, zegt Melet. De verenigingen willen hiermee herkenning en erkenning krijgen bij het ministerie van Binnenlandse Zaken, zodat er wellicht meer subsidiegeld kan binnenkomen.

Afgescheiden
De EHBO in Nederland kent twee afgescheiden groeperingen. EHBO Limburg kon zich niet vinden in het beleid van de Nationale Bond en ging enkele jaren geleden alleen verder. EHBO Nederland scheidde zich af van de Koninklijke Vereniging. Vooralsnog willen deze twee organisaties niet federeren. Melet: „Mogelijk spelen persoonlijke motieven een rol. Het is jammer van die verenigingen, want een landelijke organisatie kan veel goedkoper materiaal leveren en opleidingen verzorgen.”

De EHBO-verenigingen hebben de banden met het Nederlandse Rode Kruis aangehaald. In augustus vorig jaar ondertekenden de partijen een convenant. Een van de afspraken is dat Rode-Kruisafdelingen met EHBO-verenigingen in de omgeving overleggen of EHBO'ers aanvullend bijstand kunnen verlenen in een Geneeskundige Eenheid. Sinds enkele jaren kent het Rode Kruis Snel Inzetbare Groepen ter Medische Assistentie (Sigma), die paraat staan voor eventuele calamiteiten.

Activiteit
Sinds 3 jaar kent de Nationale Bond voor EHBO een nieuwe activiteit. De vereniging richtte de First Aid Stichting (Fast) op. Zij verzorgt opleidingen voor de bedrijfshulpverlening en levert verband- en ander materiaal aan ondernemingen. De Nationale Bond wil hiermee voorkomen dat bedrijven en Arbodiensten hun instructeurs wegpikken. Door in te spelen op de vraag vanuit het bedrijfsleven is de Nationale Bond in staat ervoor te zorgen dat verenigingen kunnen blijven beschikken over kaderinstructeurs die de vrijwillige EHBO-lessen willen blijven verzorgen.

Stichting Fast kan tegen een vergoeding op een groot aantal kaderinstructeurs een beroep doen als het bedrijfsleven daarom vraagt. „De aanvragen voor opleidingen komen bij ons binnen en wij zoeken daar de passende docent bij”, aldus de directieassistent. Dat er vraag naar is, blijkt wel uit het flinke aantal aanmeldingen. Melet: „We hebben al grote winkelketens en bedrijven in ons bestand. En het aantal aanvragen groeit nog steeds.”