Dagtocht door een dikke darm

De Maasstad krijgt er een uitje bij, aan de rand van de Leuvehaven, onder aan de Erasmusbrug. „Asklepion is geen medisch pretpark”, benadrukt directeur P. F. Lems op voorhand. „En geen museum. Asklepion behoort tot een nieuwe categorie evenementen op de uitgaansmarkt in Nederland. Daarin gaan educatie en attractie hand in hand. Wij bieden geen plat vermaak.”

De ontdekkingstocht door het menselijk lichaam bij Asklepion is verdeeld over vier lijflagen. Deze sluiten aan op de vier delen van het lichaam van Nana, een 30 meter hoog beeld van een vrouwenfiguur bij de ingang. Op de begane grond staan de voeten, de beweging en de ledematen centraal. De tweede en de derde etage bieden bezoekers een blik in buik en baarmoeder.

Een roltrap voert naar de vierde en de vijfde verdieping, het kloppend hart van Asklepion met aandacht voor borst, hart en longen. Op de zesde verdieping zijn hoofd, hersenen en zintuigen uitgebeeld.

Vier gerenommeerde decorontwerpers geven elke afdeling van het themapark een uitstraling die past bij het thema dat op de lijflaag aan de orde komt. De ademhaling wordt uitgebeeld in een stel longen. De ruimte van de bloedsomloop krijgt golvende wanden en een reuzenhart. Bij het thema emoties en gevoelens illustreert het kleurenverloop in het vertrek de verschillende stemmingen.

„Bewondering, verwondering en respect voor lijf en leden staan in Asklepion centraal”, stelt directeur Lems. „Ons doel is bezoekers te overtuigen van het belang van een gezonde levensstijl. Mensen moeten daar zélf van overtuigd raken. Dat is de beste manier om een einde te maken aan de ongebreidelde vraag naar medische voorzieningen. Asklepion biedt een goede manier om het oneigenlijk gebruik daarvan af te remmen. Gezondheid is niet te koop! Dat beeld willen we onderuit halen.”

Griekse god
De naam Asklepion is afgeleid van Asklepios, de Griekse god voor de geneeskunst. Asklepion kost zo'n 45 miljoen gulden. Daaraan draagt de gemeente Rotterdam 12 miljoen gulden gemeenschapsgeld bij, terwijl de sponsors Unilever, het Zilveren Kruis en Organon en andere een kleine 10 miljoen gulden in het project steken. Exploitant Sijthoff stelt zich garant voor de exploitatie van de eerste 10 jaar. Op een kleine 5 miljoen gulden na is het medisch-educatieve themapark financieel onder de pannen. Een kaartje kost straks waarschijnlijk zo'n 20 gulden.

Het 7500 vierkante meter grote educatieve themapark is opgebouwd uit interactieve exhibits, legt Lems uit. „Zo'n tentoonstellingseenheid daagt de bezoeker uit om iets te doen, actief te worden en tot ontdekkingen te komen, zich te verwonderen, plezier te hebben en iets te leren.” Allerlei vormen, van klein tot zeer groot, allerlei materialen, van zacht tot hard, warm en koud en verschillende kleuren geven iedere exhibit een eigen sfeer en uitstraling.

Om de suggestieve werking van bijvoorbeeld de evenwichtsorganen duidelijk te maken, plaatst het attractiepark een evenwichtsbalk. „De bezoeker loopt over de balk, terwijl wij daar telkens een ander beeld onder projecteren. De ene keer een grasland, dan een sloot en vervolgens een richel van het dak van een flat. Je ervaart daarmee zelf hoe je evenwichtsorganen reageren op een duizelingwekkende hoogte.”

Roken
Roken is een heikel onderwerp in Asklepion. In de openbare ruimten zijn rookwaren –volgens wettelijk voorschrift– straks verboden. Maar kan een educatief gezondheidspark het zich veroorloven roken toe te staan in (een deel van) het restaurant? Biedt het menu alleen broodjes gezond of ook vette friet?

„Wij zeggen nooit: Je moet niet roken. Op de tentoonstelling maken we wel heel duidelijk welke negatieve gevolgen roken heeft. We laten zien hoe snel een long verschrompelt, we laten zien welke invloed roken op de conditie heeft, we laten de gevolgen voor een moederkoek zien.”

„Bezoekers moeten dan zélf de conclusie trekken: Eigenlijk moet ik niet roken. Want voor je het weet, haken mensen af. Je gaat niet naar Asklepion om eens te zien welke enge ziektes je allemaal kunt krijgen. In het restaurant hebben wij ook snacks op de menulijst staan. Het is de éígen verantwoordelijkheid van de bezoeker.”

Asklepion brengt straks het menselijk leven in beeld. Is er daarbij ruimte voor de oorsprong van het leven, voor de Schepper van het leven?
„De integriteit van de informatie staat voorop. Veel mensen ervaren de schepping als een subjectieve waarheid. Wij willen als organisatie geen religieuze overtuiging opdringen. Voorlichting is zo snel moralistisch. Asklepion staat neutraal tegenover elke levensbeschouwing.”

Mist u daarmee niet het fundament van het menselijk bestaan?
„Of je evolutionist of creationist bent, maakt voor het ontstaan van het leven niet uit. Kent u creationisten? Wij werken graag samen. Asklepion krijgt behalve het themapark ook een platform voor discussies op medisch en ethisch terrein. Daarin zijn creationisten zeker welkom. Asklepion kiest zelf nadrukkelijk niet, maar we geven wel ruimte aan verschillende visies.”

De Schepper als discussieonderwerp in een platform, niet als wezenlijk onderdeel in het themapark.
„Het leven is een geschenk. Dat zullen we niet ontkennen, maar ook niet expliciet uitdragen. Iedereen mag dat individueel invullen, wij gaan dat niet voorschrijven.”

Geeft u bijvoorbeeld ook informatie over de beschermwaardigheid van het leven? En het ongeboren leven?
„Zeker. Wij hebben een speciaal ”baarmoedertheater”, waarin allerlei aspecten van het ongeboren leven aan de orde komen. Er is een buitengewoon fascinerende film over de ervaringen van een ongeboren kind. We laten de waarde van het leven zien. Daar groeit niet zomaar een bloemkooltje, maar daar is een mens in wording.”

Abortus-provocatus?
„Als het aan de orde stellen van zo'n onderwerp ertoe kan bijdragen dat mensen daarover bewust gaan nadenken, past dat binnen onze doelstelling. Wij willen bezoekers respect bijbrengen voor het leven, ook voor het ongeboren leven. De bezoeker moet met onze informatie zich vervolgens zelf een oordeel kunnen vormen.”

Kan bijvoorbeeld de Vereniging ter Bescherming van het Ongeboren Kind (VBOK) straks een plaatsje krijgen?
„Wij kunnen in de databank doorverwijzen naar alle mogelijke organisaties. Maar we zeggen niet: Wordt lid van de antiabortusbeweging.”

Belangrijke sponsor van Asklepion is het farmaceutisch bedrijf Organon, producent van de pil. Hoe onafhankelijk is de informatie in het attractiepark daarmee nog?
„Onze sponsors zijn niet prominent op de tentoonstelling aanwezig. Hooguit komt er ergens een bordje te hangen met een opsomming van alle sponsors. Organon heeft alle belang bij goede gezondheidsvoorlichting. Daarom steekt het hier geld in. Wij gaan bezoekers echt niet adviseren de pillen van Organon te gebruiken. Het Koningin Wilhelmina Fonds sponsort ook een exhibit. Maar we noemen de kankerstichting niet. We verwijzen wel.”

Stootje
De doelgroep van Asklepion is heel breed, zegt Lems. „Alle leeftijden, alle volksaarden... iedereen is welkom. Gezinnen met kinderen, ouderen, verenigingen, clubs, maar ook scholieren. Asklepion kan voor leerlingen een goede aansluiting vormen op de lessen. Verder richten we ons nadrukkelijk ook op allochtonen en bewoners van oude stadswijken.

Deze mensen lopen vaak een verhoogd gezondheidsrisico. De levensverwachting in achterstandswijken ligt vaak aanmerkelijk lager, ook al zijn de medische voorzieningen voor de hele stad gelijk. Mogelijk dat we hen met kortingsacties over de streep weten te trekken.”

De opening staat gepland rond de eeuwwisseling. Asklepion verwacht op jaarbasis zo'n 500.000 bezoekers aan de voordeur. Lems is op voorhand niet bang voor een ontwikkeling als bij het noodlijdende historisch themapark Archeon. „Ons break-even-point ligt op 350.000 bezoekers. Dus we kunnen een stootje hebben”, zegt Lems luchtig. „Gezondheid blijft altijd actueel, het is altijd nieuw. Dat is het voordeel van een tijdloos thema.”