De blaas beter de baas
met nieuw medicijn

Het in je broek doen nog voordat het toilet is bereikt, overkomt meer dan een miljoen volwassen Nederlanders wel eens. Van de mensen boven de veertig heeft 14 procent er last van. Het zijn meer vrouwen dan mannen. Het bureau Veldkamp Marktonderzoek deed onderzoek naar het verschijnsel overactieve blaas. „Voor 60 procent van hen is het praten erover taboe. Men schaamt zich ervoor”, zegt onderzoekster drs. Yolande Schothorst. „De helft doet er gewoon niets aan. Zij vinden het een kwestie waar je mee moet leren leven. Toch heeft het verschijnsel voor deze groep mensen behoorlijk veel invloed op hun sociale leven”, zegt ze.

Opvoedbaar
„De blaas is een opvoedbaar orgaan”, meent de Rotterdamse uro-gyaecoloog dr. M. E. Vierhout. „De blaas moet je trainen. Wanneer het orgaan een beetje volloopt met urine, moet je zolang mogelijk proberen de lozing op te houden. Dat versterkt de blaasspieren. Pas wanneer er echt veel aandrang komt, is het tijd om de blaas te legen. Een overactieve blaas is een blaas die zich aan het controlemechanisme, de balans in het lichaam, onttrekt. Het ding gaat plotseling werken, wellicht omdat hij verkeerde signalen ontvangt. Hij trekt samen, vaak zo hevig, dat je al nat bent voordat je er erg in hebt”.

De echte oorzaak van het probleem is onbekend, behoudens een verzakking bij vrouwen of neurologische afwijkingen bij bijvoorbeeld mensen met Parkinson of multiple sclerose. Onderzoek heeft nu uitgewezen dat een overactieve blaas een vergelijkbare invloed heeft op de kwaliteit van het leven als andere chronische ziekten, zoals diabetes, depressie of hoge bloeddruk. „Dat is niet zo verwonderlijk”, zegt Vierhout. „Het leven wordt beheerst door slechts één gedachte: Waar is hier het toilet? Daarom gaan veel mensen maar liever de deur niet meer uit. Lichamelijk, sociaal en emotioneel functioneren lijden onder de aandoening”.

Behandeling
„De meest effectieve behandeling van de overactieve blaas waarvan de oorzaak niet direct is aan te wijzen, is een totaalaanpak van training –waarbij de patiënt leert zijn plasreflex te controleren– en medicijnen”, aldus Vierhout. En bij het gebruik van voor het probleem specifieke medicamenten ligt een probleem. Het tot nu gebruikte middel Dridase (oxybutynine) werkt niet alleen op de blaasspieren, maar ook op ander soortgelijk spierweefsel in het lichaam. Doordat het middel de werking van deze spieren vermindert, treden vervelende bijverschijnselen op als een droge mond en droge ogen. „Meer dan 80 procent van de patiënten die Dridase krijgt voorgeschreven, haakt binnen enkele maanden al af”, zegt Vierhout. Daarom is hij blij dat er nu een nieuw middel is toegelaten dat ten minste zo goed werkt, maar de genoemde bijverschijnselen niet heeft. Het heet Detrusitol (tolterodine). Van de patiënten in andere landen die dit geneesmiddel kregen, gebruikt 83 procent het na een halfjaar nog steeds. Cijfers hebben aangetoond dat het middel zeer effectief is bij de behandeling van de overactieve blaas. „Het verlaagt de frequentie van het plassen, het vermindert ongewild urineverlies en het vergroot de blaascapaciteit. Ook blijkt dat patiënten beter opgewassen zijn tegen hun blaasproblemen en minder opvangmateriaal gebruiken. Maar nog altijd is blaastraining niet overbodig”, zegt de Rotterdamse specialist.

Om dat laatste te bevorderen, heeft fabrikant Pharmicia & Upjohn een dag- en nachtboekje ontwikkeld, waarin de patiënt zelf kan aantekenen hoe vaak hij naar het toilet is geweest, of hij ongewild urine heeft verloren en of hij de wachttijd die hij zichzelf stelt al dan niet heeft gehaald. Zo leert hij geleidelijk de perioden tussen twee urinelozingen te verlengen.