Maagzuurremmers
onnodig voorgeschreven

Veel patiënten krijgen langdurig maagzuurremmers voorgeschreven zonder dat dit nodig is. Artsen leven de richtlijnen hiervoor onvoldoende na, zo stelt de Gezondheidsraad in een advies aan minister Borst van Volksgezondheid.

Jaarlijks raadplegen in Nederland ruim 350.000 mensen de huisarts omdat zij last hebben van hun maag. In zes op de tien gevallen zijn geen aantoonbare afwijkingen te vinden. Veel patiënten hebben niet alleen lichamelijke klachten, maar zijn ook bang dat zij een kwaadaardige aandoening hebben. Die vrees is meestal ongegrond, aldus de raad. Deze patiënten hebben in de eerste plaats serieuze aandacht en geruststelling nodig.

Er is niet veel bekend over de oorzaken van maagklachten. Wel hebben gastro-enterologen de afgelopen vijftien jaar grote vooruitgang geboekt met de ontdekking dat maagzweren doorgaans veroorzaakt worden door de bacterie Helicobacter pylori. Echter, ook bepaalde medicijnen, bijvoorbeeld ontstekingsremmers tegen reuma of bepaalde pijnstillers kunnen maagzweren veroorzaken. Minder duidelijk, maar mogelijk wel belangrijk, is volgens de Gezondheidsraad de invloed van erfelijke factoren, roken, stress, alcohol, voedingsmiddelen of overgewicht.

Leidt behandeling van symptomen, bijvoorbeeld met medicijnen, niet tot blijvende verbetering, dan is inwendig onderzoek (endoscopie) wenselijk ter opsporing van eventuele afwijkingen. Omdat dit een belastende ingreep is, adviseert de Gezondheidsraad eerst een test te doen op een infectie met de Helicobacter. Bij een gunstige testuitslag kan endoscopie achterwege blijven. Als de klachten echter voortduren, is endoscopie alsnog aangewezen.

Een Helicobacter-infectie is goed te behandelen met een cocktail van antibiotica.

Voor mensen met de klacht „zuurbranden” zijn diverse maagzuurremmers beschikbaar, maar volgens de Gezondheidsraad heeft toepassing van deze middelen een te hoge vlucht genomen. Slechts zelden is permanente voorzetting van zo'n behandeling zinvol. Omdat de middelen afhankelijkheid in de hand werken, is het echter moeilijk om een eenmaal begonnen behandeling te stoppen.

Patiënten zonder aantoonbare anatomische afwijkingen hebben in de eerste plaats serieuze aandacht en geruststelling nodig. Voor géén van de veelvuldig bij hen toegepaste medicijnen is de werkzaamheid onomstotelijk vastgesteld. Er is volgens de Gezondheidsraad grote behoefte aan wetenschappelijk onderzoek op dit vlak.