Ruis rond 'aderreiniger'

De bond zegt fabrikant Oligo Pharma in Hilversum dit voorjaar tevergeefs te hebben gevraagd om bewijsmateriaal dat de heilzame werking van Vascu-Vitaal aantoont. Advertenties bevatten echter wel harde gezondheidsclaims. Zo zou Vascu-Vitaal aangeslibde stoffen in de bloedvaten (”plaque”) oplossen en afvoeren. „Het resultaat is dat de vaatwanden soepeler worden, bloedvetten worden opgelost en er een betere bloeddoorstroming ontstaat.” Dit soort formuleringen heeft de afgelopen jaren eveneens geleid tot een kritische stellingname van de Reclame Code Commissie.

Importeur Oligo Pharma geeft bij monde van directeur C. van den Broek toe dat zijn bedrijf momenteel niet beschikt over onderzoeksresultaten uit dubbelblind vergelijkend onderzoek met een nepmiddel waaruit de werkzaamheid van Vascu-Vitaal ondubbelzinnig blijkt. Hij betreurt het echter dat de Consumentenbond niet heeft willen wachten op de uitkomsten van een studie die zojuist in Israël van start is gegaan.

Opgegeven patiënt
Cardioloog dr. D. Gilon, werkzaam in het Hadassah-ziekenhuis in Jeruzalem, is begonnen met onderzoek naar het effect van Vital Clear Plus, de buitenlandse naam van Vascu-Vitaal. De hartspecialist kwam in aanraking met het middel via een patiënt, de 69-jarige Samuël Buchwalter. Buchwalter kreeg in 1987 een hartinfarct en onderging in de daaropvolgende jaren twee bypassoperaties van de kransslagaders. In 1996 verslechtert zijn toestand opnieuw en krijgt hij ernstige klachten van pijn op de borst. Er is sprake van een zogeheten onstabiele angina pectoris, een risicovolle kwaal met grote kans op een nieuw hartinfarct.

Dotteren is niet meer mogelijk en de hartchirurgen willen niet meer opereren vanwege het grote risico. Er wordt besloten tot maximale behandeling met medicijnen. Ondanks dat kan Buchwalter nauwelijks meer lopen. Zijn hart kan deze inspanning niet meer verdragen.

Gilon: „Op een dag kwam de man naar me toe met Vital Clear Plus. Hij had de pot pillen van een vriend gekregen en vroeg mij of hij die pillen zonder gevaar kon innemen. Toen ik de lijst met inhoudsstoffen had gezien, liet ik hem weten dat naar mijn idee de vitaminen en toegevoegde plantaardige stoffen geen kwaad konden. Ik zei dat hij het in zijn situatie kon proberen.”

Zes tot acht maanden later bezoekt Buchwalter opnieuw zijn hartspecialist. Tot diens grote verbazing is hij enorm vooruitgegaan. Volgens de gangbare Amerikaanse indeling bij klachten door angina pectoris is hij van stadium 3 opgeklommen naar 1. Hij kan zijn normale dagelijkse activiteiten weer oppakken en slaapt ook weer normaal.

Buchwalter wil weten wat zijn cardioloog hiervan vindt. Gilon: „Ik zei hem dat hij op een verbazingwekkende manier was opgeknapt nadat hij Vital Clear Plus was gaan slikken. Maar tegelijk wees ik hem erop dat het niet wetenschappelijk bewezen is dat zijn verbetering te danken was aan het gebruik van dit middel.”

Buchwalter is inmiddels zo enthousiast dat hij distributeur wordt van Vital Clear Plus in Israël. Ook bij Gilon is interesse gewekt. Hij vraagt om onderzoeksgegevens bij de firma Oligo Pharma in Holland, maar tot zijn verrassing beschikt het bedrijf daar niet over. Van den Broek: „Dat klopt. We hebben wel onderzoek laten doen door Duitse natuurgeneeskundigen. Dat pakte positief uit, maar uit wetenschappelijk oogpunt bekeken zet het, achteraf gezien, geen zoden aan de dijk.”

Terughoudend
Als Buchwalter aan Gilon vraagt of hij het middel bij zijn patiënten wil aanbevelen, reageert hij dan ook terughoudend. „Ik vertelde hem dat ik geen zin had om mijn wetenschappelijke reputatie in gevaar te brengen door een middel te adviseren zonder goede wetenschappelijke onderbouwing.”

Vervolgens stelt Buchwalter voor om onderzoek te doen met Vital Clear Plus. Gilon stemt daarmee in. Buchwalter vraagt vijftig Israëliërs die Vital Clear Plus slikken of ze bereid zijn mee te doen aan onderzoek in het Hadassah-ziekenhuis.

Gilon: „Deze observatiestudie van beperkte omvang is inmiddels afgerond. De resultaten: acht patiënten meldden niet te zijn achteruitgegaan, vijftien zeiden zich beter of veel beter te voelen dan bij het begin van het onderzoek. Negentien patiënten merkten geen verandering in hun toestand. Negen deelnemers stopten met het innemen van Vital Clear Plus. Een stierf aan kanker, een aandoening waaraan hij al leed bij het begin van de observatie. Bij een ander wilde de behandelend arts dat zijn patiënt ermee stopte, vanwege een niet goed functionerende lever. Een ander stopte omdat hij het supplement te duur vond. Vijf hielden ermee op omdat zijn na enige verbetering geen verdere vooruitgang meer bespeurden. Een stopte omdat hij geen verbetering merkte.”

De wetenschappelijke waarde van de studie is volgens Gilon gering. „De uitkomsten wijzen wel op een duidelijk resultaat van de behandeling, maar zijn door de vorm van het onderzoek niet meer dan een aanwijzing. Opvallend vind ik de vele positieve verhalen over dit middel uit de mond van mensen die veel waarde hechten aan gedegen wetenschappelijk onderzoek.”

Nieuwe studie
Gilon heeft intussen besloten om door te gaan. Oligo Pharma financiert per 1 november een nieuwe studie van zijn medisch team. De eerste tien tot vijftien patiënten met angina pectoris doen inmiddels mee. Het gaat om een zogeheten prospectieve studie. De deelnemers krijgen hun basismedicatie en daarnaast Vital Clear Plus. Aan het begin van het onderzoek vullen de patiënten een uitgebreide internationaal gestandaardiseerde vragenlijst in over hun medische toestand. Na negen maanden mogen ze dat weer doen.

„Vergelijking met de eerdere gegevens levert een goed beeld van de achteruitgang of verbetering van de kwaliteit van leven, de eventuele bijwerkingen, enzovoorts. We willen ten minste vijftig patiënten aan deze studie laten meedoen. We meten geen cholesterolniveaus en doen geen hartcatheterisaties om de mate van vaatvernauwing aan het begin en aan het eind van het onderzoek vast te stellen. Het gaat puur om het meten van de kwaliteit van leven en het rapporteren van eventuele bijwerkingen”, aldus Gilon.

Er zijn volgens hem goede afspraken gemaakt met Oligo Pharma. „Als de onderzoeksresultaten gunstig zijn, is iedereen gelukkig. Als de resultaten negatief zijn, geeft dat soms problemen. Ook eventuele negatieve uitkomsten of bijwerkingen zullen we publiceren. Daarover moet je het van tevoren met elkaar eens zijn.”

Gilon noemt zijn nieuwe onderzoek „een uitdaging.” „Vital Clear Plus is een middel met een interessante potentie. Het bevat vele ingrediënten. Van sommige is inmiddels ook in de reguliere geneeskunde breed geaccepteerd dat ze een gunstige invloed hebben op hart- en vaatziekten, zoals de antioxidantvitamines C en E en foliumzuur. Deze laatste stof kan ertoe bijdragen dat een verhoogd gehalte in het bloed aan homocysteïne, evenals cholesterol een risicofactor voor hart- en vaatziekten, lager wordt.”

Denkt hij ook aan dubbelblind vergelijkend onderzoek met een nepmiddel in de toekomst? „Dat hangt af van de uitkomsten van de prospectieve studie en het geld. Als we zulk onderzoek kunnen financieren, zijn wij in staat het uit te voeren. Dergelijke studies vergen veel tijd en inspanning en zijn daarom duur. Als je iets goed wilt aantonen, is er echter geen alternatief. Ik wil uitsluitend werken volgens de gangbare wetenschappelijke regels.”

Dankbaar voor advertentie