Gemanipuleerde tomaat
bevat extra bètacaroteen

Carotenoïden, zoals bètacaroteen en lycopeen, zijn kleurstoffen die van nature voorkomen in tomaten. In de voedingsleer staat deze groep bekend als een antioxidant: een stof die vrije radicalen wegvangt. Van vrije radicalen is bekend dat ze een rol spelen bij het ontstaan van kanker. Wetenschappers gaan ervan uit dat bètacaroteen en lycopeen van belang zijn bij het voorkomen van hart- en vaatziekten en kanker.

De genetisch gemanipuleerde tomaat is ontwikkeld door professor Peter Bramley van de Universiteit van Londen, in samenwerking met collega's uit Duitsland en Japan. Het onderzoek is gepubliceerd in het juninummer van Nature Biotechnology. De onderzoekers hebben uit het DNA van een bacterie met de naam Erwinia uredovora een stukje geknipt dat informatie bevat over de productie van bètacaroteen. In het laboratorium is dit stukje DNA –een gen– toegevoegd aan het DNA van de tomatenplant. De genetisch gemanipuleerde plant is nu in staat ruim drie keer zo veel bètacaroteen als voorheen te produceren.

De verandering in het erfelijk materiaal heeft geen effect op de groei en ontwikkeling van de tomatenplant. De genetische activiteit blijft voor ten minste vier generaties behouden.

De vraag is of het product nu werkelijk zo succesvol is. Het totale gehalte aan carotenoïden in de tomaat is namelijk gelijk gebleven. In de meeste gevallen is het gehalte aan lycopeen, de kleurstof die de tomaat haar rode kleur geeft, met de helft afgenomen. Het lijkt erop dat de ene belangrijke voedingsstof de plaats inneemt van de andere.

Vitamine A
Veel mensen krijgen per dag minder carotenoïden binnen dan de dagelijks aanbevolen hoeveelheid. De tomaat en producten ervan zoals ketchup, soepen en sauzen zijn voor het grootste deel verantwoordelijk voor de aanlevering van lycopeen en bètacaroteen aan de voeding.

Niet alleen in de westerse wereld is de aanwezigheid van bètacaroteen in het voedsel van belang. Het lichaam zet bètacaroteen om in vitamine A. Een gebrek aan vitamine A kan onder andere leiden tot blindheid en spontane abortus. Unicef schat dat per jaar de dood van tussen de 1 en 2 miljoen kinderen van 1 tot 4 jaar voorkomen kan worden als ze via het voedsel meer vitamine A binnen krijgen.

Bètacaroteen is een voedingssupplement dat ook terug te vinden is in vitaminepillen. Het lichaam neemt carotenoïden in tabletvorm niet zo goed op. Waarschijnlijk werken andere stoffen die de tomaat bevat versterkend op de opname van bètacaroteen.

Risico's
Dr. Sue Meyer van GeneWatch –een Britse organisatie die zich bezighoudt met de ethische vraagstukken en risico's van genetische manipulatie– is niet overtuigd door de voordelen van genetisch gemanipuleerd fruit. Pas als het bewijs er is dat het veilig is en dat het een echte vooruitgang is, is genetisch gemanipuleerd fruit welkom.

Prof. Bramley zegt dat onderzoekers op dit moment nagaan of de tomaat veilig is voor consumptie. Hij kan nog niet zeggen of de tomaat ook daadwerkelijk in productie komt.