Erfelijke factor bij
ziekte van Parkinson

Studies in families met de ziekte van Parkinson hebben aangetoond dat erfelijkheidsfactoren een rol spelen bij sommige vormen van de ziekte van Parkinson. Dat blijkt uit het proefschrift van drs. B. S. Harhangi, die morgen aan de Erasmus Universiteit promoveert op onderzoek naar erfelijke factoren bij de ziekte van Parkinson.

De ziekte van Parkinson is een veel voorkomende aandoening onder ouderen en zorgt voor veel lichamelijke ongemakken. De aandoening is genoemd naar James Parkinson. Hij beschreef in 1817 voor het eerst de naar hem genoemde ziekte. De Wereldgezondheidsorganisatie en de Europese Parkinson-associatie (EPDA) hebben 11 april uitgeroepen tot jaarlijkse Wereld Parkinsondag.

De ziekte van Parkinson is een degeneratieve neurologische aandoening waarvan de precieze oorzaak nog grotendeels onbekend is. De ziekte wordt gekenmerkt door ernstig beven, spierstijfheid, bewegingstraagheid en gestoorde houdingsreflexen. Daarnaast heeft de patiënt last van spraak- en slikproblemen, evenwichtsstoornissen en verstopping. De behandeling richt zich op vermindering van al deze klachten met medicijnen.

Harhangi ging in het kader van zijn promotieonderzoek aan de slag met de uitkomsten van een langlopende grootschalige studie onder 7983 Rotterdamse ouderen van 55 jaar en ouder in de wijk Ommoord, het zogeheten ERGO-onderzoek (Erasmus Rotterdam Gezondheid en Ouderen). Uit de ERGO-studie komt volgens Harhangi naar voren dat personen met familieleden in de eerste graad met de ziekte van Parkinson tot vijf keer meer kans hadden op het krijgen van de ziekte van Parkinson dan personen zonder familieleden met deze aandoening.

Vervolgens deed de promovendus onderzoek naar het verband tussen drie genen en de ziekte van Parkinson. Bij een daarvan (apolipoproteïne-E), dat in een bepaalde vorm betrokken is bij het ontstaan van de ziekte van Alzheimer, kwam naar voren dat personen met dit gen, zij het in een wat andere vorm, een duidelijk verhoogd risico hebben op het krijgen van een bepaald type Parkinson, die gepaard gaat met dementie.

Andere studies laten zien dat een wijde variatie aan veranderingen in het zogeheten Parkin-gen de directe oorzaak is van een vorm van de ziekte van Parkinson die voor het vijfenveertigste levensjaar begint.

De promovendus concludeert dat het ontstaan van de ziekte van Parkinson samenhangt met verschillende erfelijkheids- en daarnaast ook omgevingsfactoren.

Harhangi: „Bij de vorm van Parkinson die voor het vijfenveertigste levensjaar begint, is er een directe relatie tussen het gen en het ontstaan van de ziekte, hetgeen niet betekent dat alle vroege vormen van Parkinson-afwijkingen in het Parkin-gen hebben. De andere vormen van Parkinson zijn echter niet eenduidig terug te voeren op alleen een genetische afwijking. Bij die vormen spelen waarschijnlijk ook omgevingsfactoren en mogelijk nog andere onbekende invloeden een rol. Zo zijn er wellicht verbanden met blootstelling aan pesticiden, zware metalen en oplosmiddelen. De bekende gifstof nicotine lijkt echter weer bescherming te bieden tegen Parkinson.”