Gezondheid 15 februari 2000

Trilpen bij ziekte van Parkinson

Door drs. B. Y. van der Valk
Enkele honderden exemplaren zijn er al geproduceerd van de Dynamic Liner, een trilpen die mensen met een chronische spierziekte in staat stelt langer te blijven schrijven. De internationale accountantsfirma PricewaterhouseCoopers vond het ontwerp zo indrukwekkend dat het bedrijf de trilpen uitriep tot een van de tien beste uitvindingen van de twintigste eeuw.

De Dynamic Liner werd bij toeval uitgevonden door de parkinsonpatiënt Homme Reinsma uit het Friese Goutum, een dorp onder de rook van Leeuwarden. „Reinsma ontdekte dat als hij met een schuurmachine bezig was, hij langer kon werken dan met een boormachine”, legt directeur Jan Have van MSM marketing het ontstaan van de uitvinding uit. MSM verzorgt de wereldwijde marketing van de Dynamic Liner.

Massage
Die waarneming zette de Fries aan het denken. Hij concludeerde dat de trilling van de schuurmachine zijn spieren masseerde, waardoor hij langer kon werken. Hij vroeg zich af of de trilling er ook voor kon zorgen dat hij beter en langer kon schrijven. „Reinsma heeft toen een zogenaamde funpen gekocht. Die trillen ook, maar voor deze patiënten zijn het grote ondingen. Toch bleek het principe wel te werken”, stelt Have.

Reinsma ging met zijn idee naar de technologische werkplaats van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden. Daar werd het idee verder ontwikkeld, waarna voor de eerste prototypes Exakt Fijnmechanica in Dokkum werd ingeschakeld. „Die prototypes wezen uit dat het principe werkte”, vervolgt de marketingman, „maar er moest toch nog veel gebeuren voordat je een product had dat de markt op kon. Daarom is contact gezocht met een ontwerpbureau uit Winsum.”

De samenwerking tussen de Groninger ontwerpers en de medewerkers van Exakt leverde een handzaam product op. De pen is dikker en groter dan de normale balpen, maar desalniettemin handzaam in gebruik. Dat de pen groter is, komt doordat in de pen een elektromotortje, een accu en een gepatenteerd mechaniekje zitten die voor een trilling van 80 hertz zorgen.

Subsidie
Inmiddels schrijven al enkele honderden mensen met de pen. Elke contactpersoon van de parkinsonpatiëntenvereniging in Nederland heeft een demonstratiemodel thuis liggen, zodat geïnteresseerden de vinding eerst kunnen testen. „We raden dat echt aan, want niet iedereen heeft baat bij deze pen en dan is het niet nodig er 400 gulden aan te spenderen.”

Het Prinses Beatrixfonds betaalt tweederde als subsidie voor wie echt baat heeft bij de pen. De patiënten die daarvoor in aanmerking komen, moeten de verbetering in hun handschrift kunnen bewijzen. „Maar dan blijft het nog een hele investering, want gehandicapten hebben meestal geen royaal budget”, vindt Have.

Om die reden is hij ook druk bezig de kostprijs van de pen naar beneden te krijgen. „Misschien kunnen we er een eenvoudiger accu in doen, die anderhalf uur werkt in plaats van twee uur. Dat scheelt ook in de kosten van de acculader.” Daarnaast gaat hij ervan uit dat grotere series ook leiden tot lagere kosten en een lagere prijs.

Buitenland
Hoewel de pen nog niet in serieproductie is genomen, weet Have dat er internationaal veel belangstelling voor bestaat, onder andere in Japen. Een wereldwijd distributienetwerk heeft hij reeds opgezet. „We hebben vertegenwoordigingen in België, Engeland, Israël en Duitsland.”

Maar belangrijker zijn twee wetenschappelijke onderzoeken die worden utigevoerd in de academische ziekenhuizen van Nijmegen en Brussel. „Die worden binnenkort afgesloten. Als de resultaten positief zijn, wordt de pen opgenomen in het ziekenfondspakket in Nederland en is zij voor elke spierziektepatiënt bereikbaar.”