Sint-janskruid beïnvloedt
effect andere pillen

Dat meldt dr. P. de Smet van de apothekersorganisatie KNMP in deze krant van 4 januari naar aanleiding van een bericht in The Lancet. Uit onderzoek blijkt dat sint-janskruid de werking van andere medicijnen kan beïnvloeden.

Extracten van sint-janskruid zijn zonder recept verkrijgbaar. Het gebruik ervan is de laatste jaren explosief toegenomen. Zo stegen de verkopen in de VS alleen al in 1998 met 2800 procent. In Europa gaan jaarlijks enkele miljoenen verpakkingen over de toonbank met een gezamenlijke verkoopwaarde van 6 miljard dollar. In The Lancet is sprake van acht meldingen van bijwerkingen. Dat is niet veel, gezien het veelvuldige gebruik. Daarbij moet echter worden bedacht dat lang niet alle gevallen zijn 'ontdekt'.

Inmiddels is bekend dat sint-janskruid het effect van de bloedverdunners sintrom en marcoumar, het hartversterkende middel digoxine en het antiafstotingsmedicijn ciclosporine verlaagt doordat het kruid bepaalde leverenzymen activeert (behorend tot de cytochroom P450-familie) die betrokken zijn bij de omzetting en afbraak van diverse geneesmiddelen.

Mogelijk is er ook invloed op de medicamenten Theofilline/Euphyllin, veelgebruikte medicijnen bij astma en bronchiale klachten. En wellicht heeft het heilzame kruid ook invloed op andere middelen, waaronder de nieuwe, laaggedoseerde anticonceptiepil.

Daarover is op dit moment volgens De Smet echter nog weinig met zekerheid te zeggen. Het wachten is volgens de KNMP-apotheker op de uitkomsten van onderzoek waaruit blijkt welke stof in sint-janskruid verantwoordelijk is voor de wisselwerking met andere medicijnen en welke leverenzymen daarbij precies zijn betrokken.

Bijsluiters
Bekende medicamenten van sint-janskruid zijn Hyperiforce van Biohorma, Kira van Lichtwer Pharma, Perika van VSM en Super Sint-Janskruid (Nutrivital). De firma's gaan hun bijsluiterteksten aanpassen of zijn daar al mee bezig. Biohorma brengt ook alle drogisten en apothekers per brief op de hoogte.

De extracten van sint-janskruid bestaan uit een veelvoud van plantaardige stoffen. Er zijn volgens De Smet aanwijzingen dat de werkzame stof tegen depressies niet verantwoordelijk is voor de gevonden wisselwerking met andere medicamenten, maar een ander bestanddeel uit de plant. „Als dat bestanddeel kan worden verwijderd met behoud van het farmaceutisch gewenste effect, zijn we mogelijk van de problemen af.”

Vrij verkrijgbaar
Een probleem is volgens De Smet dat medicamenten van sint-janskruid vrij verkrijgbaar zijn bij drogisten en supermarkten. Die houden geen registratie bij van andere medicijnen die patiënten mogelijk slikken.

Als diezelfde patiënten vervolgens voor andere medicijnen bij hun eigen apotheker komen, waarschuwt het computersysteem niet dat de patiënt ook een extract van sint-janskruid slikt. „Vandaar dat patiënten er alert op moeten zijn en hun apotheker daarover zelf informatie moeten verstrekken.”

De Smet waarschuwt ervoor niet op eigen houtje aanpassingen door te voeren. Dat kan leiden tot onverwachte neveneffecten. Als voorbeeld noemt hij de bloedverdunners. Sint-janskruid verlaagt het effect daarvan. Dat maakt het bloed minder 'dun'.

De trombosedienst zal vervolgens aan de hand van de veranderde stollingstijden de dosering van de bloedverdunner verhogen. „Als je dan stopt met sint-janskruid haal je de rem eraf, waardoor het risico op inwendige bloedingen toeneemt”, aldus De Smet.

Hij noemt nog een ander probleem waar hij de laatste tijd tegenaan is gelopen. Het komt wel eens voor dat mensen naast sint-janskruid ook een regulier middel tegen depressies slikken. Inmiddels is bekend dat sint-janskruid het zenuwstelsel op dezelfde manier beïnvloedt als bepaalde anti-depressiva, de selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's) zoals Prozac.

Hetzelfde geldt voor antimigrainepillen. „Als je die middelen combineert met sint-janskruid, versterken ze elkaars werking en dat kan negatieve gevolgen hebben. Ook in dat geval is overleg met de apotheek gewenst.”

Niets bijzonders
Dat sint-janskruid via de cytochroom P450-enzymen invloed heeft op andere medicamenten is overigens niet uniek. Ook Prozac en de overige SSRI's kunnen om dezelfde reden lang niet met alle medicamenten worden gecombineerd. Wel bijzonder is dat sint-janskruid, doordat het gaat om een niet geregistreerd geneesmiddel, zich aan adequate controle onttrekt. Daarin zou verandering moeten komen. Zolang dat niet zo is, doen alle sint-janskruid-slikkers er goed aan bij gebruik van andere geneesmiddelen, ongeacht welke, hun apotheker te raadplegen.