Geen extra minister
in komend kabinet

Daarmee lijkt de verdeling van de ministersposten definitief uit te komen op zes ministers voor de PvdA, evenzoveel voor de VVD en twee voor D66. Vooral VVD-leider Bolkestein vindt dat een eerlijke en rechtvaardige verdeling. Hij zei gisteren te vinden dat de door de verkiezingen sterk ingekrompen D66-fractie haar coalitiepartners „overvraagt” door een derde ministerspost te claimen. Drie ministers van D66-huize in het volgende kabinet zou volgens Bolkestein geen recht doen aan de stembusuitslag.

Verder kwamen de drie partijen gisteren niet, ondanks langdurig overleg. Maandag zullen zij elkaar opnieuw spreken, dan om de ministersposten definitief te verdelen. In de tussentijd wil in ieder geval Bolkestein zijn „eigen kring consulteren”, zo meldde woordvoerder Brouwers van formateur Kok gisteravond.

De overeenstemming dat er veertien ministers in paars II komen kan maandag mogelijk nog stranden op de voorwaarde die fractievoorzitter De Graaf van D66 stelde terwijl hij zich over zijn 'derde minister' gewonnen gaf. D66 wil in de zeshoek van belangrijkste departementen ronduit goed bedeeld worden met staatssecretarissen. Daarmee wil D66 „voldoende politiek gewicht” binnenhalen. Te denken valt vooral aan staatssecretariaten op Sociale Zaken en Financiën.

De totaalverdeling van staatssecretarissen zal waarschijnlijk uitkomen op vijf voor de PvdA, vijf voor de VVD en drie voor D66. Nog niet eerder waren staatssecretarissen tijdens kabinetsformaties zozeer voorwerp van onderhandeling. Dat dat nu wel het geval is, heeft wellicht te maken met de opwaardering die de coalitiepartners willen geven aan deze politieke functie.

„Weinig redelijkheid”
De PvdA-fractie was tijdens de eerdere gespreksronden steeds gematigd bereid de D66-wens om een drietal ministersposten te krijgen te honoreren. „Wij zijn daar per saldo een voorstander van”, zo drukte fractieleider Melkert zich voorzichtig uit. Zijn partij kan ook leven met veertien ministers.

Melkert ergerde zich gisteren echter wel aan de zijns inziens veel te harde opstelling van VVD-leider Bolkestein. De PvdA'er zei erg ontstemd te zijn dat de definitieve overeenstemming nu uitgesteld moet worden tot aanstaande maandag. Hij liet doorschemeren te vinden dat zijn collega Bolkestein „te weinig redelijkheid” in acht nam tijdens de besprekingen. Tijdens een korte schorsing had Melkert gisteren al naar buiten gebracht dat het met het verloop van het overleg „allemaal wat minder” ging.

Nu D66 waarschijnlijk geen derde minister zal leveren, staat de claim van fractieleider De Graaf voor twee posten in de zeshoek van belangrijkste ministeries weer recht overeind. Waarschijnlijk zal D66 naast Volksgezondheid (Borst), wellicht tot eigen teleurstelling, genoegen moeten nemen met Economische Zaken. De woordvoerder van formateur Kok liet gisteravond doorschemeren dat Binnenlandse Zaken naar de PvdA of naar de VVD gaat.

Daarbij zijn de partijen het erover eens dat niet één van hen zowel de minister van buitenlandse als die van binnenlandse zaken mag leveren. Zolang die voorwaarde blijft bestaan, ligt het voor de hand dat de PvdA het felbegeerde Binnenlandse Zaken in handen krijgt. Want zou de PvdA Buitenlandse Zaken gaan bemensen, dan zullen op het steeds belangrijker wordende Europese toneel steeds twee PvdA-bewindslieden in de schijnwerpers staan, omdat ook PvdA'er Kok als premier een grote rol speelt in de Europese Unie.

Verdeling
Volgens ingewijden zou de verdeling van de veertien ministersposten echter voorlopig als volgt zijn afgesproken. De PvdA levert ministers voor Algemene Zaken (premier Kok), Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Buitenlandse Zaken, Justitie, Verkeer en Waterstaat en Onderwijs. De VVD krijgt ministers op Financiën (Zalm), Binnenlandse Zaken (vermoedelijk beoogd vice-premier Jorritsma), Landbouw, VROM, Defensie en Ontwikkelingssamenwerking. D66 levert ministers voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport (beoogd vice-premier Borst) en Economische Zaken.