Koningin benoemt
Kok tot formateur

De Koningin onderbrak haar vakantie in Italië en ontving vanmiddag op Paleis Noordeinde de informateurs Kok, Zalm en Borst. Daarna benoemde ze Kok tot formateur. Naar verluidt in politieke kringen rond het Binnenhof heeft Kok vorige week als informateur al afzonderlijke gesprekken met de onderhandelaars Melkert (PvdA), Bolkestein (VVD) en De Graaf (D66) gevoerd over de bezetting van de ministersposten. Kok wil de formatie niet al te lang laten duren. De verwachting is dat hij er deze week wil uitkomen en dat eind van deze week of begin volgende week het nieuwe kabinet met de Koningin op het bordes van Paleis Noordeinde zal staan.

Nadat minister De Boer vrijdag had laten weten niet te zullen terugkeren op het ministerie van volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieubeheer (VROM), zei minister Pronk van ontwikkelingssamenwerking (OS) zaterdag dat hij niet op zijn departement wil terugkeren. Pronk vindt het „niet geloofwaardig” dat hij als minister op OS zou terugkeren nu het budget voor ontwikkelingssamenwerking niet wordt verhoogd. Overigens is de PvdA'er wel beschikbaar voor een andere ministerspost.

Ook minister Dijkstal komt definitief niet terug in het volgende kabinet, nu VVD-fractieleider Bolkestein zaterdag aankondigde dat hij op 1 januari 2000 de Haagse politiek zal verlaten. Dijkstal zal Bolkestein als politiek leider van de VVD opvolgen en zal zich daarop als lid van de VVD-fractie in de Tweede Kamer voorbereiden. Bolkestein zinspeelde er zaterdag op dat hij het voorzitterschap van de fractie vrij snel aan Dijkstal zal overdragen. „Ik blijf in elk geval fractielid”.

„Iets anders”
De liberale minister Voorhoeve zal niet op Defensie terugkeren en het is ook onwaarschijnlijk dat hij een andere ministerspost in het nieuwe kabinet zal bezetten. Voorhoeve liet gisteren voor het Radio 1-journaal doorschemeren ook niet lang VVD-kamerlid te zullen blijven. „Het kan best zijn dat ik voor iets anders wordt gevraagd”. De demissionaire defensieminister zei tevergeefs te hebben gepleit voor halvering van de korting van 375 miljoen gulden die paars II op de defensiebegroting zal toepassen.

Het is onwaarschijnlijk dat formateur Kok een extra ministerspost zal scheppen (bij voorbeeld voor het grotestedenbeleid) om D66 aan drie ministers te kunnen helpen naast zes zetels voor zowel PvdA als VVD. Met name Bolkestein is daar mordicus tegen. Intussen is van drie bewindslieden duidelijk dat zijn op hun huidige post terugkeren: Kok als premier, Zalm als minister van financiën en Borst-Eilers als minister van volksgezondheid, waaraan het vice-premierschap wordt toegevoegd.

Twee bewindslieden uit het huidige kabinet stappen over in het volgende kabinet, maar dan wel op andere posten: Van Aartsen gaat vermoedelijk van Landbouw naar Buitenlandse Zaken en Jorritsma-Lebbink van Verkeer en Waterstaat naar Binnenlandse Zaken, met daaraan het vice-premierschap gekoppeld.