Informateurs willen
impasse doorbreken

Het conflict tussen PvdA en VVD gaat over de eis van de sociaal-democraten om meer geld uit te trekken voor nieuw beleid. De VVD wil daarentegen vooral de nadruk leggen op verlaging van het financieringstekort en vermindering van de staatsschuld. Zalm gaat in zijn oorspronkelijk financiële kader uit van verlaging van het financieringstekort tot 1 procent. In de aangepaste versie van zijn brief lijkt hij genoegen te nemen met een tekort van 1,1 procent of zelfs nog iets meer.

Met dit uitgangspunt moet er in de komende kabinetsperiode ruim 6,5 miljard gulden worden bezuinigd. Voor nieuw beleid is er dan ongeveer 8 miljard beschikbaar en voor lastenverlichting zo'n 5 miljard. Volgens ingewijden hebben de informateurs de onderhandelaars gisteren met dit aangepaste financiële kader geconfronteerd en ook enige druk op hen uitgeoefend om daarmee akkoord te gaan.

Zalm komt in zijn aanpaste versie in de richting van het compromis dat door D66 is uitgewerkt om uit de impasse te komen. VVD en D66 vonden oorspronkelijk dat het financieringstekort in de komende periode moet dalen tot 1 procent. De PvdA vindt een daling tot 1,4 procent voldoende. Zalm komt op ruim 1,1 procent, maar in het compromis van D66 wordt genoegen genomen met een daling tot 1,2 procent in 2002.

Zalm-norm
D66 wil dan wel dat het kabinet belastingmeevallers in de komende periode bij voorrang inzet voor verdere tekortreductie. De democraten stellen tegelijk voor de in de huidige kabinetsperiode ontwikkelde Zalm-norm wat te versoepelen. Ook daarmee komen ze iets tegemoet aan de wensen van de PvdA. Volgens deze norm mogen financiële meevallers alleen worden gebruikt voor lastenverlichting of tekortreductie.

D66 heeft nu voorgesteld een deel van de meevallers te gebruiken voor investeringen in het wegennet, het openbaar vervoer of voor aanschaf van computers in het onderwijs. Volgens Haagse kringen vindt de PvdA dat het voorstel van Zalm niet genoeg tegemoetkomt aan haar wensen. Het is niet bekend wat PvdA en VVD van het D66-compromis vinden.

Overigens gaat niemand in Den Haag ervan uit dat de informatie zal stuklopen op een niet te overbruggen verschil van inzicht tussen PvdA en VVD. Wallage zei gisteren tijdens de persbijeenkomst na afloop van de onderhandelingen dat elke financiële ruimte die „linksom of rechtsom” wordt gecreëerd bij zijn fractie welkom is. Hij en zijn collega-onderhandelaars Bolkestein en De Graaf toonden zich optimistisch over het bereiken van een akkoord over het financiële paragraaf in de komende dagen.

Buitenlanduitgaven
Bolkestein noemde speculaties over een breuk in de onderhandelingen „voorbarig”. De onderhandelaars spraken gisteren voor het eerst ook over de buitenlanduitgaven, waaronder die van Defensie en Ontwikkelingssamenwerking. Tijdens hun ontmoeting met de pers werd duidelijk dat er nog geen overeenstemming was bereikt. Wel lieten de onderhandelaars doorschemeren een vorm van bezuinigingen op Defensie te zien door middel van het enigszins vertragen van de aankoop van nieuw materieel.

De fractiespecialisten van de paarse partijen die zich met de gezondheidszorg hebben beziggehouden, hebben de onderhandelaars voorgesteld om het monopolie van de apotheken op medicijnenverkoop te doorbreken. Zo zouden ook ziekenfondsen een eigen apotheek moeten kunnen opzetten. De fractiespecialisten denken dat daarmee de prijs van geneesmiddelen omlaag kan.

Bovendien stellen ze voor de medicijnen die specialisten voorschrijven op het budget van ziekenhuizen te laten drukken. De fractiedeskundigen willen met dit soort maatregelen voorkomen dat de kosten van de medicijnen alle extra ruimte opslokken die er voor de zorg beschikbaar komt.

De drie partijen willen in de komende vier jaar 1,8 miljard gulden extra uittrekken voor onder meer het wegwerken van de wachtlijsten. Zonder extra maatregelen dreigt een tegenvaller van 1,7 miljard door stijging van de geneesmiddelenkosten.