Onderhandelaars hullen
zich in diep stilzwijgen

Gisteren kwam het internationaal beleid ter sprake. Het enige wat Wallage (PvdA), Bolkestein (VVD) en De Graaf (D66) daarover kwijt wilden, was dat ze niet waren gestuit op „onoverbrugbare verschillen”.

In de karakteristieke Noenzaal in het gebouw van de Eerste Kamer, waar de onderhandelaars gisteravond opnieuw de media te woord stonden, moest van de gezichten worden afgelezen hoe het die middag en avond binnenskamers was verlopen. Er kwam weinig inhoudelijke informatie, maar de onderhandelaars zagen er vermoeid uit en keken zuinig.

De zuinigheid was waarschijnlijk niet het gevolg van de middagbesprekingen over het onderwijsbeleid, waar thema's als klassenverkleining, bekostiging, arbeidsomstandigheden en werkdruk de revue passeerden. De verkiezingsprogramma's van PvdA, D66 en VVD verschillen vooral over het onderwerp dat 's avonds aan de orde was: het internationale beleid.

Zo heeft de VVD zich de afgelopen tijd sterk gemaakt voor inkrimping van het budget voor ontwikkelingssamenwerking, waar D66 en vooral de PvdA zich tegen verzetten. Dat de liberalen geen ministerspost meer willen voor ontwikkelingssamenwerking, valt voor beide andere partijen ook al moeilijk te accepteren. Het hoogstlopende verschil is echter de visie op bezuinigen op Defensie. D66 en de PvdA willen respectievelijk 1 miljard en 700 miljoen besparen op de krijgsmacht, de VVD is daar mordicus tegen.

Het verschil bleek gisteren echter niet onoverbrugbaar. Heeft Bolkestein daarmee zijn heldere lijn verlaten? „Bezuinigingen op Defensie zijn voor mij bespreekbaar, omdat het na 6 mei is”, meldde de liberale onderhandelaar. Om er zuinig en terughoudend aan toe te voegen: „Aan de onderhandelingstafel komen met een serie niet-bespreekbare punten is een weinig constructieve benadering van je discussiepartners. Maar bespreekbaar betekent nog niet dat de uitkomst al vaststaat”.

Over het geheel genomen is er gisteren zinvol gesproken, zei D66-onderhandlaar De Graaf. Hij repte van een „goede sfeer”. Wallage van de PvdA had het belang van de omslachtige en stapsgewijze besprekingen gisteren ervaren. „Met het formuleren van nieuw beleid hebben we het niet zo moeilijk. Maar het oplossen van bestaande verschillen kost energie en tijd, vooral als de standpunten ver uiteenlopen”.

Hete brij
Fractieleider De Hoop Scheffer van het CDA liet gisteren weten dat hij de informateurs Kok, Zalm en Borst in de Tweede Kamer aan de tand wil voelen. De christen-democraat maakt zich er zorgen over dat de paarse partijen in de formatieonderhandelingen om de hete brij heendraaien en belangrijke maatschappelijke onderwerpen mijden. „We horen veel over de gekozen burgemeester, maar niets over de zaken die er werkelijk toe doen”, aldus De Hoop Scheffer. Als voorbeelden voerde hij „de sociale kwestie en Schiphol” aan.