D66 stelt eisen aan
regeringsdeelname

Dat zei D66-leider Borst gisteren tijdens een persconferentie nadat ze koningin Beatrix had geadviseerd over de start van de kabinetsformatie. De democraten willen dat de majesteit een informateur benoemt uit PvdA-kring die onderzoekt in hoeverre de bereidheid bij PvdA en VVD bestaat om binnen een nieuwe coalitie een aanzienlijke plaats te bieden aan D66.

PvdA-leider Kok en VVD-voorman Bolkestein hebben dat tijdens de campagne weliswaar uitgesproken, maar Borst wil het nu ook graag officieel bevestigd zien. De informateur hoeft volgens haar niet alle problemen en knelpunten uit te onderhandelen, het gaat vooral om het proeven van de bereidheid tot samenwerking. Dat klemt volgens Borst temeer omdat PvdA en VVD samen een meerderheid hebben in het parlement. Overigens heeft de jongerenorganisatie van D66 de partijleiding geadviseerd te kiezen voor de oppositie.

Behalve zekerheid over de groei van de volksgezondheid en over de toekomst van het referendum, zou Borst ook nog willen spreken over de gekozen burgemeester. Ze herhaalde dat ze genoegen zou nemen met twee 'zware' ministersposten. Of dat Volksgezondheid en Economische Zaken zouden kunnen zijn, wilde ze niet zeggen. D66 bezet nu ook deze departementen.

Overigens kan het referendum nog een probleem opleveren. De VVD-fractie in de Eerste Kamer wil niets van een volksraadpleging weten, maar is formeel niet bij de formatie betrokken.

Korte ronde
PvdA-leider Kok en zijn VVD-collega Bolkestein willen evenals D66 een korte informatieronde. De sociaal-democraten en de liberalen willen weten welke punten D66 wil inbrengen om in een nieuwe regering voldoende herkenbaar te zijn. Wat de beide leiders betreft, kan daarbij ook het aantal ministersposten ter sprake komen.

Kok was gistermiddag de eerste politiek leider die koningin Beatrix een advies mocht geven. De informateur, die van sociaal-democratische huize zou moeten zijn, moet volgens Kok niet alleen de wensen van D66 inventariseren. Hij zou ook moeten bezien welke knelpunten er bij VVD en PvdA leven ten aanzien van een nieuwe samenwerking, aldus Kok.

VVD-fractievoorzitter Bolkestein vindt dat de verkiezingsuitslag vraagt om een voortzetting van de huidige coalitie. Maar als D66 niet mee wil doen, dan kunnen PvdA en VVD ook samen aan de slag omdat de democraten „getalsmatig niet nodig zijn”. Bolkestein wil overigens een zwaardere beoordeling van mogelijke kandidaat-ministers van andere partijen.

CDA-leider De Hoop Scheffer lijkt zich neer te leggen bij een nieuwe periode van oppositie. De christen-democraten willen in eerste instantie een informateur die een combinatie PvdA/VVD onderzoekt.

Voor GroenLinks is een tweede paars kabinet niet vanzelfsprekend. Fractievoorzitter Rosenmöller vindt dat er rekening moet worden gehouden met de wens van de kiezer voor een „socialer en groener” beleid. Een PvdA-informateur zou ook een combinatie van PvdA/CDA/GroenLinks moeten onderzoeken.

Geheim
De verwachting is dat koningin Beatrix vandaag nog een informateur zal benoemen. Vóór de Vorstin gisteren de politieke leiders van de grootste partijen ontving, heeft ze adviezen gekregen van de voorzitters van de Tweede en Eerste Kamer, Bukman en Korthals Altes. Ook de vice-voorzitter van de Raad van State, Tjeenk Willink, heeft zijn opvatting gegeven. De adviezen van deze drie blijven geheim.