Financië en Economie11 juni 1999

Twijfels over nut publicatie zwarte lijst

„Aanpak dioxineaffaire
roept angst op”

GRONINGEN – De consument is machteloos en in de war. De mensen weten zich geen raad met de maatregel van de overheid om naar aanleiding van de Belgische dioxineaffaire ruim 500 levensmiddelen uit de winkelschappen te halen.

Dit is de mening van dr. Frans Siero, verbonden aan vakgroep sociale psychologie van de Rijksuniversiteit Groningen. „De dioxineaffaire overstijgt duidelijk het individu. Als mensen geen inzicht in de materie hebben, er geen vat op kunnen krijgen en er geen heldere communicatie vanuit de overheid is, wakker je angst juist aan”, luidt de mening van Siero.

Hij houdt zich onder meer bezig met onderzoek naar het gebruik van angsteffecten in voorlichting die mensen in de richting van een bepaalde beslissing moet duwen. „Angstgevoelens die het goede gedrag bevorderen”, geeft Siero aan. In zijn ogen gebeurt in de huidige campagne om de bevolking op de gevaren van mogelijke dioxineaanwezigheid in levensmiddelen te wijzen, juist het omgekeerde.

„Bij het gebruik van angst is het besef van hoe je iets aan de situatie kunt veranderen van essentieel belang. Het gaat bij de dioxineaffaire in de voedselketen voor de consument om een oncontroleerbaar probleem. De mensen weten niet hoe te handelen. Er wordt angst gebruikt vanuit een negatieve situatie. En dan werkt het dus niet.”

Volgens de wetenschapper baseert de consument zijn mening op vertrouwen in de overheid en de voorlichtingsinstituten op het gebied van voeding. Hij betwijfelt het of het naar buiten brengen van een lijst van ruim 500 producten wel zin heeft. „Het is niet reëel te veronderstellen dat iemand boodschappen doet met die lijst in de hand. De consument wil alleen de garantie dat twijfelachtige producten niet in de schappen liggen. Hij wil ervan overtuigd zijn dat wat in de winkel ligt, veilig is.”

Gek in elkaar
Siero verwacht dat de consument zich slechts op korte termijn laat beïnvloeden door het dioxinegevaar. „De mens zit gek in elkaar, heeft een kort geheugen wat betreft calamiteiten op voedsel- en gezondheidsgebied. Kijk naar de gevallen van varkenspest en bse-koeien.”