Financië en Economie4 juni 1999

EU komt met noodmaatregelen; VS weert kippen- en varkensvlees

Dioxineschandaal in
België treft ook rundvee

Van onze redactie economie
BRUSSEL – Het dioxineschandaal neemt in België steeds grotere vormen aan. Het besmette veevoer is niet alleen gebruikt op kippen- en varkensbedrijven, maar ook op rundveebedrijven. Mogelijk zit de kankerverwekkende stof zelfs in konijnen en vissen. Gisteren heeft de Belgische overheid alle transporten van kippen, varkens en rundvee in het land verboden.

Het transportverbod moet een 'rustperiode' mogelijk maken in het onderzoek naar onveilige bedrijven. Doorvoer van levende have via België is nog wel toegestaan. De extra maatregelen komen er omdat is gebleken dat buiten de negen bekende veevoederbedrijven nog een tiende besmet voer heeft afgeleverd. Daardoor moet de lijst van veilige bedrijven worden herzien.

Verder heeft België gisteren een algemeen slachtverbod voor kippen, varkens en rundvee afgekondigd. Aanvankelijk was het slachtverbod voor kippen vrijgegeven, maar die maatregel is teruggedraaid. Pluimvee dat gisteren werd geslacht, is in beslag genomen en wordt bewaakt door politie en rijkswacht. Die zullen ook het transportverbod controleren.

Veel dioxine
In het besmette veevoer blijkt veel dioxine te zitten. Er is in de Belgische kippen en eieren 500 tot 1000 keer zoveel dioxine aangetroffen als maximaal is toegestaan. Dit heeft een onderzoeker van het Wageningse onderzoeksinstituut Rikilt-DLO gistermiddag bevestigd. Het instituut heeft de eerste monsters onderzocht. Tot dusver was de precieze omvang van de overschrijding niet bekend. Duitse tests meldden een lager percentage dioxine. De schadelijkheid van de producten hangt mede af van de hoeveelheid besmette producten die een consument nuttigt. Dioxine is een sterk giftige stof, maar als er slechts heel geringe hoeveelheden worden ingenomen, hoeft het geen probleem te zijn.

Volgens specialisten van Greenpeace is de overschrijding in ieder geval extreem hoog, ook vergeleken met eerdere affaires. De dioxinevervuiling in de Lickebaertpolder bij Vlaardingen overschreed dertien keer de norm, aldus een woordvoerder. Een partij Braziliaans citruspulp zorgde vorig jaar in Nederland voor ophef bij een zevenvoudige overschrijding. Greenpeace-onderzoekers stellen dat het aangetroffen type dioxine niet afkomstig kan zijn van frituurvet of motorolie, zoals is beweerd. Zij vermoeden een chloorverbinding. Deze chloorverbindingen komen in veel producten voor, zoals verf, lijm en bestrijdingsmiddelen.

In België ontstond gisteren nieuwe ongerustheid. Daar blijken producten niet alleen met dioxine maar ook met de verwante pcb's te zijn vervuild.

Inspecteurs
Om het dioxineschandaal beter te kunnen aanpakken, stelt de Belgische minister van Economische Zaken alle 140 economisch inspecteurs ter beschikking van zijn collega van Landbouw. De inspecteurs helpen onderzoeken welke kippen, eieren en afgeleide producten veilig zijn.

De Europese Commissie kondigde gisteren ook uitbreiding van de maatregelen in het dioxineschandaal aan. Soortgelijke restricties als voor kippen en eieren gaan ook gelden voor 500 varkenshouders en 150 runderbedrijven waarop met dioxine besmet veevoer is gegeten. Alle verdachte bedrijven moeten worden verzegeld en bovendien moeten alle vleeswaren die via deze bedrijven zijn geleverd uit de schappen worden gehaald. Het is niet uitgesloten dat de maatregel, die zeer vlug zal worden aangenomen, ook zal gelden voor melk en melkproducten.

Gisteren werd ook bekend dat mogelijk ook vissen en konijnen bij kweekbedrijven besmet zijn geraakt met dioxine. De Europese Commissie werkt daarom aan een pakket noodmaatregelen voor alle kweekdieren die binnen Europa het met dioxine vergiftigde Belgische veevoer gegeten kunnen hebben.

EU-landbouwcommissaris Fischler wil dat EU-lidstaten de mogelijkheid krijgen om producten preventief te controleren. Op de Duitse tv-zender ZDF zei hij dat de EU nu altijd te laat komt, omdat zij pas kan optreden als er al iets is misgegaan. Ook wil Fischler dat overal in Europa dezelfde dioxinenormen gaan gelden.

Schandalig
Niet alleen van de Europese Commissie, ook van andere landen krijgt België enorme kritiek op de aanpak van de dioxineaffaire. De Britse minister van Landbouw Brown vindt dat België de andere EU-landen „schandalig laat” heeft ingelicht over hun vrees dat bepaald veevoer met dioxine was besmet. Ook minister van Landbouw Hoehn van de Duitse deelstaat Rijnland-Westfalen vindt het „inderdaad misdadig dat de Belgische autoriteiten de uitslag van het onderzoek in deze kwestie twee maanden lang geheim hielden.” Zij verwacht van de EU-Commissie een harde reactie.

De PvdA-lijsttrekker voor de Europese verkiezingen, M. van den Berg, wil dat het nieuwe Europees Parlement een brede parlementaire enquête begint naar het dioxineschandaal in veevoeder en voedsel. Hij zal hiertoe bij zijn aantreden, eind juli, stappen zetten. „De internationale reikwijdte van het gifschandaal doet vermoeden dat er maffiapraktijken in het spel zijn”, aldus Van den Berg.

Vanwege het Belgische 'kippengate' doen de Verenigde Staten voorlopig al het Europese kippen- en varkensvlees in de ban. De Nederlandse vleesexport lijdt amper onder het besluit om de grenzen te sluiten. Het Productschap Vee, Vlees en Eieren meldt dat de exportwaarde zeer beperkt is. De uitvoer van varkensvlees naar Amerika is sinds de varkenspest in 1997 al verboden. De export van Nederlands pluimvee naar de VS bedraagt slechts enkele tienduizenden guldens. In 1997 was dat 96.000 gulden.