Inflatie maakt Surinamer wanhopig

Begin dit jaar, toen de dollar nog op 900 gulden stond, was dit nog een cynisch grapje, zonder al te veel realiteitszin. Maar met de huidige stand van zaken, waarbij de verhouding naar 1 op 1600 drijft, lijkt die sombere gedachte werkelijkheid te worden en de dollar nog voor de eeuwwisseling de onwaarschijnlijk geachte 2000-grens te gaan halen. En daar drastisch overheen te gaan, want met een maandelijkse monetaire financiering van bijna 10 miljoen gulden ligt de hyperinflatie op de loer.

De Surinaamse gulden is de laatste maanden volledig op hol geslagen. Terwijl Tjan Gobardhan, minister van Financiën, vrijwel wekelijks roept dat er nu echt maatregelen zijn genomen om de vrije val een halt toe te roepen, zijn de –veelal Chinese– winkeliers iedere dag druk doende hun prijzen aan te passen. Simpele basisgoederen zoals brood, melk en rijst beginnen voor de doorsnee Surinamer onbetaalbaar te worden.

Liter cola 700 gulden
Een simpel voorbeeld van wat Surinamers doormaken. Zes jaar geleden kostte een liter cola nog 17 gulden, vorig jaar zomer was dat opgelopen tot 300 gulden, vandaag de dag moet er 700 gulden voor worden neergeteld. Grote aankopen doen is niet mogelijk zonder dat je als consument met dikke pakken geld over straat loopt, want de grootste coupure, van 10.000 gulden, is slechts 17 Nederlandse guldens waard. En wrang genoeg heeft de Centrale Bank van Suriname geen middelen om grotere coupures te laten ontwerpen en drukken.

De president van de Centrale Bank, Henk Goedschalk, heeft altijd tegengesproken dat er sprake is van monetaire financiering. Maar het dagblad De West onthulde afgelopen zaterdag dat er wel degelijk ongedekt geld in omloop wordt gebracht. Het zou gaan om een bedrag van 4 miljard Surinaamse gulden per maand, omgerekend een kleine 10 miljoen Nederlandse gulden. Het is een van de voornaamste oorzaken voor de enorme waardedaling van de Surinaamse gulden in de afgelopen maanden.

Ballast Nedam
Dollars en Nederlandse guldens zijn in Suriname nauwelijks te koop. Het lukt de overheid met moeite om iedere maand miljoenen aan bouwmultinational Ballast Nedam over te maken voor de bouw van twee bruggen. De nood is inmiddels zo hoog, dat president Jules Wijdenbosch heeft aangekondigd drastisch te gaan schrappen op de ambassades in het buitenland en een fikse streep te halen door de reislust van ministers, parlementariërs en ambtenaren. Een voornemen dat vorig jaar ook al is geuit, maar waar niets van terecht is gekomen. Wijdenbosch zelf bijvoorbeeld heeft sindsdien een recordaantal buitenlandse reizen gemaakt.

De hoofdoorzaak van de financiële puinhoop moet gezocht worden in de vertroebelde relatie met Nederland. Drie jaar geleden immers pompte het voormalig moederland nog 160 miljoen gulden in Suriname, dit jaar zal dat nog geen 40 miljoen gulden zijn. Suriname is daardoor voor een groot deel afhankelijk geworden van andere landen en instanties om uit het slop te geraken.

Leningen bij buitenlandse financieringsfondsen worden aan de lopende band afgesloten, zonder dat duidelijk is of men in de toekomst in staat is deze af te lossen. Dus wordt dat een probleem waar de volgende regeringen mee worden opgezadeld. Waarschijnlijk niet het probleem van Wijdenbosch, want de kans dat hij bij de verkiezingen van 2001 op eerlijke wijze als president terugkeert, is gezien zijn ondoorzichtige en zwabberende wanbeleid en drastisch geslonken populariteit vrijwel uitgesloten.

Zinloos
Wijdenbosch is de afgelopen dagen rond de tafel gaan zitten met valutahandelaren in een poging de vrije val van de gulden tot staan te brengen. De handelaren hebben toegezegd de komende dagen zo veel mogelijk vreemde valuta op de markt te brengen. Ze hebben echter tevens gesteld dat hun actie zinloos is als de overheid niet een steentje bijdraagt en de monetaire financiering niet beëindigt.

De broer van het staatshoofd, John Wijdenbosch, zei in zijn hoedanigheid van voorzitter van de Associatie van Surinaamse Fabrikanten (ASFA) weinig te verwachten van de uitkomsten van de gesprekken met de valutahandelaren. „Problemen los je niet op met talkshows maar met het scheppen van vertrouwen”, aldus Wijdenbosch, die daarmee de visie deelt van andere belangenverenigingen uit het bedrijfsleven, die maanden geleden al het vertrouwen in de huidige regering hebben opgezegd.

Voor een ongeschoolde arbeider, die doorgaans omgerekend nog geen 100 gulden per maand verdient, is een redelijk bestaan al lang niet meer weggelegd. Velen redden het desondanks toch door bij te verdienen, of dankzij steun van familie uit, vooral, Nederland.

Te lastig
Een van de weinige zaken waar de prijzen in geen maanden nauwelijks zijn aangepast is het restaurant Cindy's aan de Gravenstraat, waardoor de bezoeker voor, omgerekend, 60 cent een overheerlijk broodje kerrie-ei naar binnen kan werken. „Het kost ons veel te veel tijd om de cijfertjes van het prijsbord te halen en te vervangen”, is de even simpele als opmerkelijke verklaring van de eigenaar.