De Waal ziet scheuren in
veelgeprezen poldermodel

DEN HAAG – Het veelgeprezen poldermodel vertoont scheuren. Met de uitlatingen van werkgeversvoorman Blankert over de lonen en vooral over de WAO zijn volgens FNV-voorzitter De Waal de grenzen overschreden. „Hij heeft een mes in onze rug gestoken door uit het niets de duur en de hoogte van de WAO-uitkeringen ter discussie te stellen.”

Het poldermodel steunt volgens hem op twee pijlers: voorspelbaarheid en betrouwbaarheid. „We weten van elkaar welke koers we varen en waarom.” De aanval van Blankert (VNO-NCW) en De Boer (MKB-Nederland) op de WAO is volgens De Waal dan ook een aanval op het poldermodel. „Ik begrijp niet waarom zij dat hebben gedaan. Tijdens het najaarsoverleg in december hebben we met z'n allen afspraken gemaakt om de groei van het aantal arbeidsongeschikten aan te pakken. Krap een maand later, er liggen geen nieuwe cijfers op tafel, zetten de werkgevers de hele discussie op spanning.”

Gevoelig onderwerp
De Waal vraagt zich af of het over twee weken zin heeft om in de Stichting van de Arbeid met de werkgevers te praten over een betere aanpak voor zieke werknemers in het eerste ziektejaar. „Zolang het mes op tafel ligt, voel ik hier weinig voor. Over een gevoelig onderwerp als de WAO moet je in normale verhoudingen met elkaar praten. Blankert en De Boer moeten hun uitspraken intrekken.”

De voorzitter van VNO-NCW heeft zich de afgelopen dagen opmerkelijk stil gehouden. Ook De Waal constateert dat „er geen onvertogen woord” uit de mond van Blankert is gekomen. „Zijn opmerkingen heeft hij echter niet ingeslikt. Die kans geef ik hem alsnog.”

Het zijn niet alleen de WAO-uitlatingen die de voorzitter van de grootste vakcentrale zorgen over het poldermodel baren. De oproep van Blankert om de lonen dit jaar met maximaal 2 procent te laten stijgen, is bij de FNV verkeerd gevallen.

„De werkgevers zijn zenuwachtig geworden van de recessie in Azië en de minder gunstige vooruitzichten in Nederland. Oude sentimenten en trauma's worden direct weer opgerakeld. De lonen mogen niet stijgen, anders loopt het uit de hand. Visioenen van ambtenarenacties komen boven. De denkbeelden zijn niet realistisch. Er is geen reden om de lonen met slechts 2 procent te laten stijgen”, aldus De Waal.

De hand in eigen boezem steken om de verslechterde verhoudingen te verklaren, doet de vakbondsbaas niet. „Een looneis van maximaal 3,5 procent is niet buitensporig.”

Intelligente akkoorden
De woensdag gesloten akkoorden bij politie en in het onderwijs tippen niet aan die eis. „De generieke verhogingen zitten niet aan de top. Als je alles bij elkaar optelt, ligt het percentage rond de 3 procent. Het zijn mooie, intelligente akkoorden”, zegt De Waal.

De uitkomsten willen volgens hem niets zeggen over het resultaat van komende CAO-onderhandelingen. „In de collectieve sector kan het nu iets makkelijker worden. Wat de uitstraling naar de markstsector is, moeten we afwachten. De prop is in ieder geval nog niet van de fles.”

De banken mogen vandaag het spits afbijten. De werkgevers hebben, nadat het overleg een aantal weken heeft stilgelegen, toegezegd met een nieuw loonbod te komen. Beschamend noemt de FNV-voorzitter de loonvoorstellen bij de banken, de kleinmetaal en de schoonmaak: „0,75 procent in de kleinmetaal. De werkgevers weten dat zij daar niet mee aan kunnen komen. Je vraagt je af waar ze mee bezig zijn.”

Toch denkt De Waal dat het poldermodel nog te redden is. „Als we aardige CAO's afsluiten en decent over de WAO praten, dan zijn de verhoudingen weer normaal”, voorspelt hij.