Kortjakje winkelt niet op zondag

Het winkelgebied in het centrum van Assen is klaar voor de drukte die komen gaat. Met groen, glitter en lichtjes proberen de ondernemers de aandacht van de klant te trekken. De koopmaand december is belangrijk. Hoe meer dagen open, hoe beter, zo luidt het motto. Ook in de Drentse provinciestad lijkt Gods dag niet meer heilig: gele plakkaten kondigen de volgende koopzondag aan.

Paars tijdsgewricht
In zijn artikeltje in de kerkbode “Rondom de Kandelaar” schrijft ds. Krol over „de koude drukte van mensen die alle dagen gelijkstellen”. Hij doelt op zondag 30 november, toen de middenstand de deuren wijd openzette voor het winkelende publiek. „Ik vond dat het zo stil bleef. Waarom hoorde ik niets van ondernemers die hun zaak uit principe dichthielden? Of van mensen die om eenzelfde reden niet op zondag inkopen doen?” zo vraagt hij zich af.

De zondag is er niet om te winkelen, vindt ds. Krol. „Dat is de dag van de Heere. Dan horen we met de gemeente onder het Woord van God”. Hij heeft te doen met ondernemers die naar de Bijbel willen leven en dus op de eerste dag van de week geen zaken doen. „Alleen al in mijn gemeente zijn dat er zes. Maar er zijn er meer in Assen. Sommigen derven echt een flink stuk inkomsten”.

Daarom moeten christelijke winkeliers zich volgens ds. Krol met een sticker op hun deur onderscheiden. „Daarmee laat je iedereen weten dat je zondags naar de kerk gaat”. De keus voor een logo met daarop Kortjakje uit het bekende liedje is dan snel verklaard. „Die winkelt ook niet op zondag”.

De sticker is niet alleen bedoeld om de winkelier een christelijk etiket op te plakken, maar doet ook een beroep op de christelijke consument. Nog een citaat uit de kerkbode: „Mag die christelijke middenstand zich gesteund weten door u als christelijke consument in het paarse tijdsgewricht? Let u bij het boodschappen doen ook wel eens op iets anders dan op de prijskaartjes?” Een steun in de rug van de 'eigen' winkeliers dus. „Inderdaad, maar ik heb de aftrap gegeven, het woord is nu aan hen”.

Indoctrinatie
Gezien de belangstelling van de media is de tijd volgens de predikant rijp voor een positieve actie. Kranten, radio en tv vonden de afgelopen dagen hun weg naar de Asser pastorie. „Ik word gevraagd voor de gekste programma's”, aldus ds. Krol. In korte tijd leerde hij te selecteren. Hij werkt niet overal meer aan mee. Begrijpelijk, gezien de soms weinig verheffende taal die de pers bezigt.

De reacties blijven inmiddels niet uit en komen vanuit het hele land. Ds. Krol: „Opvallend genoeg vooral van mensen buiten de eigen kring. De meesten oordelen positief”. Er zijn ook anderen. De voorzitter van winkeliersvereniging 't Forum, A. A. Berg, heeft geen goed woord over voor „die actievoerende” dominee. „Dit is een vorm van indoctrinatie, te gek voor woorden gewoon. Ik vraag me af wat de dominee onder christenen verstaat. Als ik zie hoeveel mensen op zondag 30 november kwamen winkelen, dan zijn er volgens mij maar weinig christenen meer”.

Berg vindt dat ds. Krol zich bij „zijn vak” moet houden. „Anno 1997 laten ook christenen zich niet meer door een dominee gezeggen wat zij wel en niet moeten doen op zondag. En trouwens, wij vragen het publiek toch ook niet om winkels die op zondag dicht zijn, te boycotten? We vinden het jammer dat zo'n ondernemer zijn deuren sluit, maar respecteren zijn besluit wel”. De voorzitter moet toegeven dat ds. Krol ook niet heeft opgeroepen tot een boycot. „Nee, maar toch. Van de kerken kun je alles verwachten. Dat heeft de geschiedenis ons wel geleerd”.

Ds. Krol vindt zo'n „overtrokken reactie” juist van weinig respect getuigen voor christelijke ondernemers. „Ik wil alleen maar de soms netelige positie van die mensen onder de aandacht brengen. Ik denk dat meneer Berg dat niet heeft begrepen”.

In het Assense winkelcentrum Vanderveen is de zaak van het echtpaar Kievit –witgoed en elektrisch huishoudelijk– als een van de weinigen op zondag dicht. Mevrouw Kievit: „Dat doen we vanuit ons christelijke principe”. Ze staat positief tegenover het idee van ds. Krol, maar ze gelooft niet dat een speciale sticker meer kerkmensen in haar winkel brengt. „Nee, dat werkt niet. De discussie is voorbij. Voor een prijsverschil van een tientje lopen ook kerkmensen naar Scheer & Foppen”.

Gorcumse actie
Het verzet tegen de koopzondag komt niet alleen vanuit het noorden. Ook in Gorcum is een groep verontrusten actief. Deze week hingen zij, net als eind vorig jaar, zo'n 25 borden op in de stad. Er staan namelijk weer twee koopzondagen aan te komen.

Initiatiefnemer is diaken A. Hartog van de gereformeerde gemeente. Hij krijgt medewerking van de christelijke gereformeerde kerk, de Nederlands gereformeerde kerk, de vrije evangelische gemeente De Ark en het Leger des Heils. De borden, met daarop de tekst dat de zondag Gods dag en ook rustdag is, doen volgens Hartog een appèl op het winkelend publiek. „Iedereen die naar de stad komt, kan lezen dat de eerste dag van de week niet bedoeld is om te winkelen”.

Ds. M. Golverdingen van de plaatselijke gereformeerde gemeente is blij met het initiatief. De discussie in de Tweede Kamer over de uitbreiding van het aantal koopzondagen is gevoerd en het protest dat daartegen werd aangetekend lijkt wat weggeëbd, vindt de predikant. „Ik denk dat we veel te passief aan het worden zijn. De ontkerstening is als een golf die over ons heenspoelt. Dat geeft een gevoel van moedeloosheid. Mensen denken snel: Laat maar gaan, we kunnen het toch niet tegenhouden”.

Hoewel de gedachte begrijpelijk is, kan ds. Golverdingen zich hier niet in vinden. „Het is heel goed om vanuit de Schrift te wijzen op het verkeerde van veel ontwikkelingen”. Acties vanuit christelijke hoek willen nog wel eens agressie oproepen, maar het valt de Gorcumse predikant op dat de borden met daarop de waarschuwing tegen koopzondagen niet worden beschadigd. „Ze zijn tot nu toe vrijwel intact gebleven”.

Stemgedrag
Ook de Vereniging van Reformatorisch Ondernemingen (VRO) is fel tegen koopzondagen. Voorzitter A. J. Kersten is „persoonlijk” van mening dat mensen die vanuit hun geloofsovertuiging of anderszins moeite hebben met de openstelling van winkels op zondag, hun bezwaren ook tot uiting kunnen brengen in hun stemgedrag bij de gemeenteraadsverkiezingen volgend jaar maart. „Er zijn nogal wat gemeenten waar de politieke samenstelling van de raad koopzondagen voorkomt”.

Diaken Hartog uit Gorcum hoopt dat meer mensen zich willen inzetten om het fenomeen koopzondag aan de kaak te stellen. „In de praktijk zullen ze best op een paar problemen stuiten, maar het is nog mogelijk. Ik ben best bereid zulke mensen van advies te dienen. We hebben hier per slot van rekening wat ervaring”.