Een slaatje slaan uit statiegeld

In Nederland zijn naar schatting 600 miljoen plastic flessen in omloop. Met cola, sinas, cassis of mineraalwater. Sinds jaar en dag betaalt de klant een gulden statiegeld bij aankoop van een fles, bij inlevering krijgt hij z'n gulden weer terug.

Met de komst van een nieuwe Europese munt moet de gulden van de statiegeldflessen verdwijnen. De Vereniging Nederlandse Frisdranken Industrie (NFI) –de verzameling bedrijven voor drank met en zonder bubbeltjes– wacht de ontwikkelingen niet af.

De flessenvullers wijzigen de waarde van hun PET-flessen al op korte termijn en in twee fasen. Op 5 november verlaagt de NFI het statiegeldbedrag van 1 gulden naar 55 cent. Per 1 januari wordt die 55 cent geruisloos vervangen door 25 eurocent.

Kassa!
Om de klant te laten wennen aan de verandering, heeft de NFI een overgangsperiode van twee weken ingesteld. Een klant die tussen 5 en 19 november een fles frisdrank koopt, betaalt daar 55 cent statiegeld voor, maar krijgt een gulden terug. Kassa! „Consumenten kunnen tijdens deze overgangsperiode inderdaad geld verdienen met hun lege flessen”, erkent Margot de Zeeuw, die de statiegeldomschakeling voor de frisdrankenindustrie begeleidt.

De NFI heeft bewust voor deze constructie gekozen. „Wij willen niet dat de consument de dupe wordt van de overgang naar de euro.” Volgens mevrouw De Zeeuw loopt de 'winst' voor de klant slechts langzaam op. „Om een tientje te verdienen, moet je na 5 november 22 flessen kopen en die vóór 19 november leeg inleveren. Dat betekent veel drinken in korte tijd.” Normaal drinkt een Nederlander een kleine 90 liter per jaar. „We verwachten niet dat mensen massaal misbruik van deze mogelijkheid maken.”

De vereniging kan moeilijk inschatten hoeveel geld de overgangsperiode gaat kosten. „We verwachten er niet veel op te hoeven inleveren”, verklaart de NFI-woordvoerster. „We liggen er niet wakker van.”

Ook al niet omdat de frisdrankenindustrie verdient aan slordige klanten. Consumenten die flessen met een gulden statiegeld ná 19 november inleveren, krijgen nog maar 55 cent terug. Van deze categorie klanten steekt de frisdrankbedrijven 45 cent in haar portemonnee.

Campagne
De frisdrankenindustrie kiest voor een prijsverandering ruim anderhalve maand voor de invoering van de euro. „Op 1 januari krijgen winkels, groothandels en fabrikanten toch al met veel aanpassingen te maken. Het leek ons verstandig om deze wijziging eerder door te voeren, zodat de consument, de industrie en de handel daar tijdens de euro-omschakeling geen last van hebben.”

De NFI is een campagne gestart om de consument te informeren. Met advertenties, posters en een website probeert de frisdrankenindustrie het winkelend publiek te overtuigen van het belang om flessen tijdig in te leveren. In sommige supermarkten hangen de NFI-posters al. Albert Heijn maakt eigen pamfletten.

Supermarkten verwachten extra drukte in de weken tussen 5 en 19 november. „Daarom dringen wij er bij de consument op aan de flessen op tijd terug te brengen en niet te wachten tot de laatste inleverdag.” Voor veel klanten geldt zaterdag 17 november als laatste mogelijkheid om hun lege flessen voor een gulden kwijt te kunnen. „We hopen niet dat iedereen op zaterdag komt”, zegt mevrouw De Zeeuw.

De frisdrankenindustrie grijpt de komst van de euro aan om de statiegeldbedragen bijna te halveren. De NFI wil hiermee het beleid zoveel mogelijk aanpassen aan de situatie in omliggende landen. In België en Duitsland ligt het statiegeld voor retourflessen en kratten aanzienlijk lager dan in Nederland. „Wij willen het risico van statiegeldtoerisme voorkomen.”

Bier
De NFI verwacht dat consumenten, ondanks de halvering van statiegeld, evenveel flessen blijven inleveren. „Zo zit de Nederlander nu eenmaal in elkaar. Hij levert alles in als hij er geld voor kan krijgen. Wij zijn heel goed in het retourneren van flessen. Zelfs glas zonder statiegeld scoort hoog. Met de nieuwe, lagere bedragen verwachten wij het inleverpercentage van bijna 100 procent te kunnen handhaven.”

Bierbrouwers doen niet mee aan de gefaseerde statiegeldomschakeling. Het statiegeld op een krat bier wordt op 1 januari omgezet van 8,60 gulden naar 3,90 euro, meldt het Centraal Brouwerij Kantoor. Bierflesjes krijgen een waarde van 10 eurocent in plaats van de huidige 15 cent. De euro komt eraan. Geniet, maar drink met mate. Ook tussen 5 en 19 november.