Schiphol in 2001
naar de beurs

Het kabinet heeft dit gisteren besloten. Hiermee heeft het kabinet bekrachtigd wat in 1997 al is afgesproken. De staat heeft 75,8 procent van de aandelen Schiphol in bezit, de gemeente Amsterdam 21,8 procent en de gemeente Rotterdam 2,4 procent.

Schiphol krijgt het recht de luchthaven voor onbepaalde tijd te exploiteren. Het Rijk krijgt de grond en geeft die in erfpacht uit aan de luchthaven. Door de erfpachtconstructie houdt het kabinet greep op het vliegveld en kan het de exploitatie afpakken als wanprestaties worden geleverd.

Vleugels
Schiphol-directeur Cerfontaine noemt het kabinetsbesluit in een reactie belangrijk voor de toekomst van de luchthaven. „Met een beursgang krijgen we de ruimte om internationaal onze vleugels te kunnen uitslaan.” Hij hoopt op allianties en deelname in andere luchthavens. Die voelen weinig voor samenwerking zolang de Nederlandse overheid continu over de schouder van Schiphol meekijkt.

Voor de ministers Netelenbos (Verkeer) en Zalm (Financiën) is het vooral zaak dat de staat niet in een belangenconflict kan raken bij het bepalen van het beleid rond de luchthaven. „Er is al eens gezegd dat de staat het eigen dividend verknoeit door Schiphol een zware boete op te leggen wegens geluidhinder.” Volgens Netelenbos is het een populair misverstand te denken dat de staat als aandeelhouder het algemeen belang beter kan behartigen. Zij wil juist de rol van regelgever en toezichthouder scheiden van die van aandeelhouder.

Volgens minister Zalm zal de Nederlandse mededingingsautoriteit (NMa) erop toezien dat de toekomstige aandeelhouders de dominante positie van Schiphol als nationale luchthaven niet zullen misbruiken. De beursgang maakt het mogelijk dat ook werknemers aandelen krijgen in het „eigen bedrijf”, aldus de bewindsman. Hij wilde niet speculeren over een eventuele opbrengst van de aandelen.

In welke omvang en in welk tempo de pakketten van aandelen overgaan van de staat naar de nieuwe aandeelhouders, is ook nog niet duidelijk. Dat zal mede afhangen van het beursklimaat en van de ontwikkelingen in het buitenland. Netelenbos denkt dat de komende jaren zo'n 100 tot 120 luchthavens geprivatiseerd worden. Het is niet verstandig om Schiphol gelijktijdig met een grote privatisering elders naar de beurs te brengen, vindt zij.

Sancties
De opbrengst van de verkoop van de aandelen van de staat wordt gebruikt om de staatsschuld terug te dringen. De hierdoor vrijvallende rente zal voor nieuwe investeringen worden gebruikt.

Het Rijk zal Schiphol in de toekomst op afstand in de gaten houden. De luchthaven krijgt te maken met een exploitatievergunning. Binnen bepaalde milieugrenzen mag het vliegveld groeien. Als de regels worden overtreden, volgen er sancties.

Minister Netelenbos heeft Schiphol onlangs nog een boete van 500 miljoen gulden opgelegd voor herhaalde overtreding van de geluidsgrenzen. Dat besluit stuitte in de Tweede Kamer alleen op verzet bij de VVD.