Primafoon zegt tuut, tuut, tuut

Mevrouw A. Compagner uit Staphorst zag de bewuste advertentie dinsdag in het Algemeen Dagblad. Onder de titel ”Apple voor een ei” en een plaatje van een gevulde eierdop prijst Primafoon z'n pc aan. „Voor 99 gulden per maand heeft u een iMac in huis”, meldt het bedrijf. „Ook kopen is tijdelijk extra interessant: fl. 2499,- i.p.v. 2699,-” Tot zover geen vuiltje aan de lucht. 't Venijn zit 'm in de staart: „Wees er wel snel bij want alleen tot Pasen heeft u deze iMac voor een appel en een ei.”

Beetje dom
De laatste zin laat aan duidelijkheid niets te wensen over. Primafoon geeft snelle beslissers de pc mee voor de somma van één appel en één ei. Mevrouw Compagner kon haar ogen niet geloven. „Ik dacht: Lees ik het goed? Dit kan niet waar zijn. Eerst voel je je een beetje dom. Maar 't staat er echt. En ze zetten er niet eens bij: maximaal 1 per klant.”

Mevrouw Compagner trok de stoute schoenen aan en toog naar Primafoon in Meppel. Gewapend met twee appels en twee eieren. En een kopietje van de krant. „Ik wil er twee. Doe maar in paars-blauw.” Vurige pleidooien baatten echter niet. Mevrouw Compagner moest onverrichterzake huiswaarts keren. Zonder de beloofde iMac. „Ze hebben niet eens de moeite genomen om mijn naam en adres op te schrijven.” Een getuige was in de rij wachtenden echter snel gevonden.

Ze laat het er niet bij zitten. Een brief aan de Reclame Code Commissie ligt klaar. „Ik hoop dat ze er iets mee kunnen. Ik lees gewoon wat er staat. Dan moet je zoiets maar niet in de krant zetten. Bij KPN zitten toch ook geen kleine jongens?” Mevrouw Compagner rekent „vast” op een goede afloop. „Als ze een beetje klantvriendelijk zijn, maken ze een gebaar naar mij.”

Stempel en krabbel
Menselijk verhaal. Toch maar even natrekken. Bij Primafoon in Apeldoorn is de appel-en-ei-actie totaal onbekend. Even bellen. Filiaalchef Ingrid verdwijnt achter de coulissen en overhandigt de klant een –gratis– nummer (0800-0402) van de klantenservice. „Vraag daar maar eens na.” De iMac blijft onaangeroerd. Vriendelijk en behulpzaam als ze is, wil Ingrid best een verklaring ondertekenen waaruit blijkt dat de klant –nog vóór Pasen– met een appel en een ei om een iMac is geweest. Altijd gemakkelijk als bewijs. Een stempel en een krabbel zijn snel gezet.

Bij de Primafoon-winkel in hartje Zwolle herkennen ze de advertentie direct. „Daar is meer over te doen, ja.” Hoe de tekst precies moet worden uitgelegd, weet de medewerkster niet meer. „Even navragen bij de chef.” Die vertoont zich niet, maar laat meedelen dat de bewuste zin figuurlijk is bedoeld. Basta.

Een verklaring dat een journalist van deze krant met een appel en een ei in de winkel is geweest, wordt niet ondertekend. De gastvrouw in het Zwolse filiaal mag dat niet, haar chef wil niet. Deze weigert ondanks herhaald aandringen tevoorschijn te komen om tekst en uitleg te geven. Een nummer van de klachtendienst is het enige wat boven water komt.

Paasei
Die club zit in Hengelo. „Een weinig chique behandeling”, oordeelt klachtenmanager Leo Slot over 'Zwolle'. „Zo doen we dat normaal gesproken niet.” Hij verwijst naar mediavoorlichting in Den Haag. Die komen na enig heen en weer bellen met een officiële reactie. De advertentie is ludiek bedoeld. De appel slaat op het merk Apple, het ei verwijst naar Pasen. Een knipoog is het, meer niet, legt woordvoerster Carla van Lomwel uit.

De woordspeling is gewaagd, geeft ze toe. „Ik ben daar altijd erg alert op. Strikt genomen staan een appel en een ei voor een habbekrats. Dat hebben we ons waarschijnlijk onvoldoende gerealiseerd.” Voor dat 'geld' kan het helaas echt niet. „Een iMac is een duur product. Die kunnen we niet weggeven.” Klanten die de moeite hebben genomen om daadwerkelijk met een appel en een ei naar de winkel te komen, moeten met hun 'betaalmiddel' weer naar huis.

Kantonrechter
Hoe ligt zo'n zaak juridisch? „Typisch een geval van aanbod en aanvaarding”, doceert mr. W. N. L. Donker van advocatenkantoor Wille en Donker in Alphen aan den Rijn. „Ik zou me kunnen voorstellen dat de rechter zegt dat deze advertentie overdrachtelijk is bedoeld. Dat is vanuit Primafoon gezien goed verdedigbaar.” Wie zekerheid wil, kan naar de kantonrechter stappen. „Dat kost hooguit 200 gulden aan griffiekosten.” Donker vindt persoonlijk dat de advertentie „nog net kan, al is ze wel riskant.”

De Consumentenbond adviseert een gang naar de Reclame Code Commissie. „Die kun je in ieder geval een uitspraak ontlokken, waar bedrijven in de toekomst rekening mee hebben te houden”, stelt woordvoerder Sikko Louw. Met een uitspraak van de Reclame Code Commissie in de hand kan een consument naar de rechter stappen.

Recentelijk is verzendhuis Postina door de rechtbank in Roermond veroordeeld tot het uitkeren van de waarde van een Nissan Micra, oftewel 19.950 gulden. Postina bood een auto of de waarde daarvan aan in een –achteraf misleidende– mailing.

Louw vindt het overigens „bijzonder ludiek” dat consumenten met een appel en een ei naar Primafoon gaan. „Dat is een actie die de keten zelf uitlokt.” Dat klanten vervolgens nul op het rekest krijgen, vindt Louw minder gepast. „Het is inderdaad de vraag of consumenten de advertentie letterlijk mogen nemen. Maar reageer daar als winkel niet zo verkrampt op. Geef klanten een megapaasei mee, of zoiets.”

Op hoog niveau
De kwestie zit KPN toch niet lekker, zo blijkt gistermiddag laat. Het concern laat alle vestigingsmanagers per omgaande weten dat klanten die vandaag –de laatste dag van de actie– met een appel en een ei komen aanzetten, 100 gulden extra korting krijgen op een fleurige iMac. „We vinden dit buitengewoon vervelend en hebben op hoog niveau overleg gevoerd hoe we dit moeten aanpakken”, aldus opnieuw woordvoerster Carla van Lomwel. Ook mensen die deze week in een Primafoon-zaak zijn geweest en van wie de organisatie de namen weet, worden op de hoogte gesteld van dit aanbod.

Dit hoeft niet te betekenen dat KPN hiermee schuld bekent, om maar eens een zwaar begrip uit de kast te trekken. „Dat niet”, vindt advocaat Donker. „Dit is een leuk gebaar, waarmee Primafoon zegt zich niet van de krenterige kant te willen laten zien.”