Wereldwijd winkelen op het web

”E-commerce”, het zakendoen op de elektronische snelweg, is het nieuwe modewoord van de Internet-industrie. Vooral in de Verenigde Staten is het gebruik van Internet bij de handel al geruime tijd een belangrijk hulpmiddel. Het commerciële gebruik van Internet kwam in Nederland zo'n vier jaar geleden op gang. Volgens de laatste schattingen telt ons land inmiddels meer dan 30.000 zakelijke websites. Een deel daarvan is bedoeld voor directe verkoop.

Uit een vorige week gepubliceerd onderzoek van het Amsterdamse onderzoeksbureau Pro Active blijkt dat Nederlanders inmiddels verrassend veel kopen via Internet. Bij elkaar stoppen zij dit jaar 7 miljoen aankopen in hun virtuele winkelwagentjes, met een totaalwaarde van 1,1 miljard gulden. Eerdere schattingen kwamen niet verder dan een voorzichtige 350 miljoen. Het populairst is volgens het onderzoek het on line kopen van software, maar ook computers, boeken en cd's vinden gretig aftrek.

Geld verdienen
Hét voorbeeld van commercieel succes is de on line winkel van de Amerikaanse computergigant Dell. Daar gaat iedere dag zo'n 12 miljoen gulden in om, een bedrag waar menig winkelketeneigenaar zijn vingers bij aflikt. Marktstudies voorspellen dat in het jaar 2000 de wereldwijde omzet via Internet tussen de 400 en 600 miljard gulden zal bedragen. Dat is fors meer dan de 6 miljard gulden die de on line kopers vorig jaar besteedden.

E-commerce, ofwel electronic commerce, blijft niet beperkt tot het openen van een website waar consumenten een bestelling kunnen plaatsen. Ook transacties tussen bedrijven onderling –business-to-business– zijn een vorm van elektronische handel. E-commerce is de inzet van Internet-technologie om geld te verdienen, zegt Gerard van Vliet in zijn “Handboek E-commerce”, dat de ondertitel “Geld verdienen met Internet” meekreeg.

Nederland moet in die sterk groeiende markt een belangrijke rol gaan spelen als “Information Gateway to Europe”, vindt het ministerie van economische zaken (EZ). De uitgangspositie is gunstig. Het aantal pc's en Internet-aansluitingen is relatief hoog, de Nederlander is vertrouwd met elektronisch geld, gerenommeerde bedrijven als KPN, Philips, Baan en Ericsson kunnen de nodige investeringen opbrengen en op het gebied van infrastructuur is het ook prima in orde, zo stelt EZ. Toch rollen de cyberguldens nog niet zo hard.

Fors bedrag
Voor veel bedrijven, met name uit het mkb, is geld het grote probleem. Om op Internet zaken te kunnen doen, is een fors bedrag nodig. Volgens Van Vliet kost een serieuze site al gauw 25.000 gulden. Desondanks is er inmiddels een aardig rijtje Nederlandse virtuele winkels. Zoals Gebak.net, een digitale gebaksvitrine waar je de vingers bij aflikt. Banketbakker Van Woerekom levert zelf in de omgeving van Ede, Bennekom en Wageningen, maar door collega-bakkers in te schakelen kan hij in heel Nederland leveren.

Shop.nl was een van de eerste Nederlandse warenhuizen op het web. Het is een initiatief van Clockwork, opgericht door drie jonge ondernemers die als student in Groningen enkele jaren geleden bekend stonden als “Ritzen-koeriers”. Van de 1000 tot 1500 bezoekers die volgens Paul Mol dagelijks in Shop.nl rondneuzen, plaatsen er „tientallen” een bestelling, van gemiddeld 75 gulden. Typisch Nederlands: wel kijken, niet kopen.

De site, die ruim 100.000 cd's, cd-roms, boeken, cadeau-artikelen en huishoudelijke apparatuur herbergt, mag met recht de aanduiding “virtuele winkel” dragen. Er is geen enkel artikel op voorraad. Mol: „Aan het eind van de dag geven wij de bestellingen door aan groothandels. Die leveren ze af bij ons distributiecentrum en binnen zes werkdagen is alles bij de klant”.

Shop.nl biedt opvallend veel merkartikelen. „Bewust”, zegt Paul Mol. „Onze doelgroep verdient bovenmodaal”. Een onderzoek dat bureau Inter/View een halfjaar geleden publiceerde, bevestigt dit. Driekwart van de internetters is man, gemiddeld zijn ze 34 jaar oud, hebben een hbo-opleiding en een bovenmodaal inkomen, en zijn ze in het bezit van een ruim bemeten pc, waarmee ze privé 34 uur per maand surfen.

Fietsenwinkel
Op de digitale Nederlandse marktpleinen bevinden zich onder meer een site met babyartikelen, een virtuele wijnhandel, een on line pizzakoerier, een fietsenwinkel, een kunsthandel, en helaas rukken ook de erotiekzaakjes op. En verder veel, heel veel boeken, cd's en cd-roms. De prijzen zijn soms scherp. Dat moet ook wel, zegt Van Vliet in zijn boek, de klant kiest gewoon de goedkoopste. Of je moet als winkelier iets exclusiefs te bieden hebben.

Op boekengebied valt er niet veel af te dingen. Nederlandse verkopers weten zich gebonden aan vaste prijzen. Andere landen hanteren zulke regels niet. Vandaar dat veel prijsbewuste internetters hun weg weten te vinden naar de buitenlandse sites. Zoals het Belgische Azur. be, een boek- en muziekhandel met een groot assortiment. Uit het onderzoek van Pro Active bleek dat onder de Nederlandse Internet-shoppers de Amerikaanse boekhandel Amazon. com en audioshop Cdnow.com de populairste sites waren.

Amazon.com is overigens hét voorbeeld hoe succesvol Internet-handel kan zijn. Omzet en aandelenkoers stegen de laatste maanden enorm snel, hoewel het bedrijf nog steeds verlies draait. Amazon.com gebruikt zijn geld om uit te breiden, omzet te halen en naamsbekendheid te krijgen. De Internetboekwinkel levert 3 miljoen titels, en dat met flinke kortingen.

Bij het internationaal shoppen rijst onmiddellijk de vraag in welk land btw moet worden afgedragen en hoe de regelingen rondom de invoerrechten luiden. Hoe deze juridische onduidelijkheden moeten worden aangepakt, is nog onduidelijk. Andere problemen zijn de bescherming van de privacy van klanten en veilig betalen. Want dat blijkt voor veel potentiële Internet-winkeliers en klanten een flinke drempel.

Mede n.a.v. “Handboek E-commerce. Geld verdienen met Internet”, door Gerard van Vliet; uitg. Media Business Press, Rotterdam, 1998; ISBN 90 74864 24 4; 276 blz.; ƒ 42,95