„Uitzending van video is absurd”

Als president is hij goed. Als mens is hij fout. Dus mag Clinton blijven. De publieke opinie in de Verenigde Staten deelt de affaire in tweeën. Het vertrouwen in Clintons functioneren blijft groot, terwijl de waardering voor zijn karakter daalt. Een afzettingsprocedure hoeft niet van de meeste Amerikanen. „Wat hij als privé-persoon doet moet hij zelf weten”.

Het vertrouwen in de eerlijkheid van de president daalde de afgelopen jaren met een zekere regelmaat. Was het volgens ABC-News in 1993 nog 74 procent, het vertrouwen is nu naar 49 procent gezakt. Dat hij een seksuele relatie met Monica Lewinsky onderhield, is voor de meeste Amerikanen geen afzettingsprocedure waard. Het –onder ede– liegen nemen ze de president veel kwalijker. Toch blijft de bevolking Clinton steunen, ook na de uitzending van de video waarop zijn verhoor ligt vastgelegd.

Domme zet
H. A. Foekema, onderzoeksdirecteur van het Nederlands Instituut voor Publieksonderzoek (NIPO), heeft delen van de video gezien. „Ik vind de uitzending ervan gênant. Het is toch absurd dat zoiets wordt vertoond?” In Nederland zonden drie zenders de video in zijn geheel uit. In Groot-Brittannië en Duitsland gaven de omroepen een korte samenvatting. Frankrijk besteedde er nog minder aandacht aan.

Liefst één op de drie Nederlanders volgde afgelopen maandag het verhoor. Zelfs in de Verenigde Staten lag die verhouding lager: slechts een op de tien Amerikanen bekeek de uitzending. Al zag niet elke Amerikaan de video, een mening over Clinton hebben ze wel. De opiniepeilingen in de Verenigde Staten gaven vlak voor de uitzending aan dat 60 procent van de bevolking Clinton steunde. Veel Amerikanen verwachtten tevens dat de vier uur durende videopublicatie Clintons val zou betekenen.

Maar wie rekende op smeuïge details en een in woede uitbarstende president, kwam bedrogen uit. Vier uur lang was een eenzame Clinton te zien, die vrij rustig antwoordde op de hem gestelde vragen. De president kwam –voorlopig– ongeschonden uit die strijd. Na de vertoning van de video steeg de steun voor hem zelfs. Foekema denkt dat de Amerikanen Clinton bewonderen om zijn houding tijdens het verhoor. „De president was te zien als mens. Hij legde zijn pose af en kwam stressbestendig en vrij geloofwaardig over. Hij reageerde heel menselijk op de vragen. Dat geeft herkenning”.

De onderzoeksdirecteur vermoedt dat de Republikeinen daar niet op rekenden. „De videopublicatie lijkt een keerpunt. Ik vind het een domme zet de video te publiceren. De publieke opinie kan zich nu tegen de Republikeinen keren”.

Overkill
De aandacht van de media voor de affaire noemt de NIPO-functionaris „beneden alle peil”. Vertoning van de video klopte de affaire op: „De elf redenen van Starr waren genoeg. Het vonnis was geveld. De rest is overkill en naar de publieke opinie toe niet verstandig”, zo vindt Foekema. „De Verenigde Staten zijn een mediacratie. De affaire is een politieke strijd tussen de Republikeinen en de Democraten. Beide partijen wachten met het doen van uitspraken tot de media met de peilingen komen”.

Een van de meest aangehaalde onderzoeken bleek te berusten op een bevraging van 630 Amerikanen. Dat lijkt niet erg representatief. Foekema, die maandag met de resultaten van onderzoek naar de Nederlandse belangstelling voor de affaire komt, is het daarmee echter niet eens: „Er is geen directe relatie tussen de grootte van de bevolking en de grootte van de steekproef. In iedere proef zit een foutmarge van 2 procent. Natuurlijk kun je vraagtekens bij een vliegensvlug opinieonderzoek plaatsen. Maar de peilingen in de VS zijn zeker betrouwbaar”.