Dossier Clinton 18 augustus 1998

„Ik heb iedereen misleid, en betreur dat”

Clinton geeft relatie
met Lewinsky toe

Van onze correspondent
NEW YORK – President Bill Clinton heeft een „ongepaste relatie” onderhouden met voormalig Witte-Huisstagiaire Monica Lewinsky. Na zeven maanden ontkennen en liegen over de affaire heeft Clinton dat gisteren eindelijk onder ede toegegeven tegenover de grand jury, die de kwestie onderzoekt.

Enkele uren later wendde hij zich via een televisieverklaring tot het Amerikaanse volk met dezelfde bekentenis. „Ik heb iedereen, inclusief mijn vrouw, misleid en ik betreur dat ten zeerste”. Aldus de president, die zei dat een van de redenen voor zijn ontkenningen de zorg voor zijn gezin en zijn privé-leven was. Hij ontkende ooit iemand te hebben gevraagd om over zijn relatie met Lewinsky te liegen of om gerechtelijk onderzoek daarnaar te dwarsbomen. Het oordeel daarover valt echter niet Clinton of het Amerikaanse volk toe maar onafhankelijk onderzoeker Kenn Starr en de grand jury van 23 gezworenen die moeten beoordelen of de president van de Verenigde Staten zich zodanig heeft misdragen dat “impeachment” (afzetting) door het Congres moet worden overwogen.

Starrs woordvoerder Charles Bakaly zei na Clintons optreden voor de grand jury dat „wij proberen om het onderzoek nu zo snel mogelijk af te sluiten”. Starrs rapport gaat dan naar het Congres, dat beslist hoe het zal reageren. De Republikeinse voorzitter van de juridische commissie van de Senaat, Orri Hatch, heeft tot nu altijd gezegd dat het Congres en de Amerikaanse bevolking een „eerlijke en openhartige bekentenis van de president” zouden aanvaarden. Zijn politieke overleven zou daardoor niet in gevaar komen. Maar Hatch was veel kritischer na de verklaring van Clinton, die onder meer een regelrechte aanval inhield op het onderzoek van Kenn Starr. „Wat een sufferd; dat is de grootste fout die hij (Clinton – red.) ooit heeft gemaakt”, aldus Hatch. Clinton Democratische partijgenoten waren nogal gereserveerd. Sommigen wilden eerst de opiniepeilingen afwachten voordat zij besluiten om hun in het nauw gedreven voorman te hulp te komen.

Spitsvondigheden
J. Philip Wogaman, de dominee van de president, voorspelde eerder deze week op televisie dat de Amerikanen Clinton zullen vergeven. Wogaman verscheen op de televisiezender CNN in het programma van collega-dominee en voormalig presidentskandidaat Jesse Jackson. Rond Clinton hangt een waas van seks en zonde, zo waren Wogaman en Jackson het eens. Wogaman zei dat de Amerikanen waarschijnlijk teleurgesteld zullen zijn als zij horen dat hun president ontrouw is geweest aan zijn echtgenote. Maar net als Simson en koning David, twee gevallen zielen over wie in de bijbel wordt verhaald, zal Clinton de beproeving doorstaan, zo waren Wogaman en Jackson het eens.

Clintons advocaat David Kendall was aanwezig in het Witte Huis toen de president via een gesloten televisieverbinding antwoord gaf op de vragen van de grand jury. Die zat enkele blokken verderop in het gebouw van het federale gerechtshof in Washington. Na afloop zei Kendall dat de president „alle vragen eerlijk maar niet altijd gedetailleerd” had beantwoord. De vragen waarop Clinton „niet gedetailleerd” antwoordde betroffen de aard van zijn seksuele relatie met Monica Lewinsky. In januari had Clinton in het onderzoek naar de affaire rond Paula Jones namelijk onder ede verklaard nooit een „seksuele relatie” met „die vrouw” (Monica Lewinsky – red.) te hebben gehad. Clinton houdt vol dat hij in januari alle vragen „juridisch correct” heeft beantwoord. Hoe kan hij nu dan toch een (seksuele) relatie met Lewinsky toegeven? Door bepaalde vormen van intiem of seksueel contact niet te beschouwen als een „seksuele relatie”. Waarnemers achten het zeer de vraag of het Congres, dat uiteindelijk over Clintons politieke lot moet oordelen, dit soort juridische spitsvondigheden zal aanvaarden.

Economie
Het Congres zal niet alleen moeten beoordelen of Clinton meineed heeft gepleegd, maar ook of hij een juridisch onderzoek heeft gedwarsboomd. Ook als het Congres hem schuldig acht is het de vraag of dat voldoende is om de president van de Verenigde Staten naar huis te sturen. Maar als Clinton het de komende dagen en weken slecht doet in de peilingen en vooral als de Amerikaanse vrouwen zich van hem afkeren, kunnen zijn kansen keren. In november zijn er tussentijdse verkiezingen en de Republikeinen –die tot nu toe niet geneigd waren om de populaire president beentje te lichten– zouden dan weleens van mening kunnen veranderen. Maar zelfs als Clinton mag aanblijven, zullen zijn laatste twee jaar als president niet indrukwekkend worden. „Hij wordt misschien gered door de bloeiende economie, maar hij is nu toch aangeschoten wild; dat tast zijn gezag zowel nationaal als internationaal ernstig aan”, aldus historicus Robert Dallek van de Harvard Universiteit in Boston.