President Clinton in het nauw

Als deze informatie juist is –en dat is in deze hele affaire maar beter om dat even af te wachten– dan zou Clinton in januari onder ede gelogen hebben tijdens een verklaring over de affaire rond Paula Jones. Bovendien zou Clinton Monica Lewinsky gevraagd hebben hun relatie te ontkennen. Lewinsky heeft dat in januari ook gedaan, onder ede. Clinton zou dus meineed hebben gepleegd en Lewinsky hebben aangespoord datzelfde te doen. Dat is strafbaar volgens het Amerikaans wetboek van strafrecht.

Onafhankelijk onderzoeker Starr heeft opdracht van minister van justitie Janet Reno deze zaak uit te pluizen. Starr doet dus niets anders dan zijn werk in zijn pogingen achter de waarheid te komen, zoals hij eerder deed in de affaire rond de onroerendgoedspeculatie waarbij de Clintons indertijd in Arkansas betrokken waren en in de affaire rond Paula Jones.

De president verklaart te pas en te onpas dat hij ten volle wil meewerken aan het onderzoek van Starr. Maar in werkelijkheid bedenkt hij elke mogelijke list en truc om het Starr moeilijk te maken. Zo vond hij dat zijn goede vriend en Witte Huis-jurist Bruce Lindsey niet kon getuigen voor Kenn Starr en diens “grand jury” van gezworenen omdat Lindsey jurist is en daarom aanspraak kan maken op de bescherming van de relatie tussen cliënt en raadsman. Maar Het hof van beroep in Washington heeft gisteren bepaald dat Lindsey een Witte Huis-jurist is en niet de raadsman van Clinton zelf. Er is dus geen sprake van bescherming van hun vertrouwelijke relatie. Een woordvoerder van het Witte Huis zei dat er nog wordt overwogen dit besluit aan te vechten bij het opperste gerechtshof.

Afzettingsprocedure
Als Starr tot de conclusie komt dat Clinton onder ede heeft gelogen en Lewinsky heeft aangeraden hetzelfde te doen, zal Starr dat aan het Congres moeten melden. Dat moet daarop dan besluiten of het wel of geen “impeachment-procedure” tegen de president begint. Dat wil zeggen een procedure om president Clinton af te zetten voor het eind van zijn ambtstermijn.

President Nixon ging Clinton hierin voor in de jaren zeventig. Maar er is een verschil. Zelfs Nixon hoefde nooit te verschijnen voor een onafhankelijk onderzoeker en diens grand jury. Clinton is vorige week echter gedagvaard en sindsdien wordt er door zijn advocaten fervent onderhandeld om dat probleem op te lossen. Zelfs als Clinton niets te verbergen heeft –en wie gelooft dat nog– dan zou een gang naar het gerechtsgebouw om daar te verschijnen voor de grand jury, zonder assistentie van zijn advocaten, politiek uiterst schadelijk voor hem zijn. Hij zou de eerste zittende president zijn die wordt ondervraagd.

Vroeger hebben presidenten wel verklaringen onder ede afgelegd, op schrift gesteld of op video laten opnemen. Maar direct ondervraagd worden door een team van kritische gezworenen, dat is tot nu toe geen president overkomen. Clinton wil die 'primeur' koste wat het kost voorkomen.

Er begint langzamerhand enige irritatie te ontstaan binnen zijn eigen Democratische Partij over Clintons niet aflatende reeks van blokkades van Starrs gerechtelijk onderzoek. Democratisch fractieleider in het Huis van Afgevaardigden Richard Gephardt zei het afgelopen weekeinde te verwachten dat de president zou antwoorden op de vragen van Starr en diens onderzoekers. „Ik heb altijd geloofd dat Bill Clinton zou doen wat hij zegt te zullen doen, namelijk ervoor zorgen dat Starr alle informatie krijgt die hij nodig heeft”, aldus Gephardt deze weekwisseling. Clintons Witte Huis-medewerkers zien in die verklaring een duidelijke hint van een van de Democratische topmannen dat de president zijn getraineer moet opgeven en mee moet werken aan het onderzoek. Zelfs de president van de Verenigde Staten staat niet boven de wet die hij bij zijn ambtsaanvaarding heeft beloofd te verdedigen en te gehoorzamen.

Geen overtuigend wapen
Bovendien komen de tussentijdse verkiezingen in november eraan, waarbij het Huis van Afgevaardigden wordt herkozen en eenderde van de Senaat opnieuw naar de gunsten van de kiezer dingt. Een sjoemelende president die alles verzint om maar niet te hoeven getuigen, biedt volgens de Democratische Partij-strategen geen overtuigend wapen waarmee men een eind kan maken aan de Republikeinse meerderheid in Huis en Senaat.

De Republikeinen staan echter ook niet te springen om een “impeachment-procedure” tegen Clinton te beginnen omdat hij nog steeds bijzonder populair is. In opiniepeilingen gelooft nog niet eenderde van de ondervraagden zijn ontkenningen over Monica Lewinsky, maar tegelijkertijd wil ruim tweederde dat hij aanblijft omdat het de Amerikanen onder Clinton economisch beter gaat dan ooit. Overigens vindt een overweldigende meerderheid van 76 procent volgens een NBC-peiling dat hij moet getuigen; slechts 9 procent vindt dat hij het kan afdoen met een videoverklaring en 13 procent vindt dat hij Starrs dagvaarding moet negeren of daartegen in beroep moet gaan.

Intussen weigert Clintons eerste advocaat, David Kendall, elk commentaar. „Het zou niet verstandig zijn om in dit stadium van de ontwikkelingen uitspraken te doen”, aldus Kendall. Hij probeert Starr ervan te overtuigen dat Clinton het kan afdoen met een videoverklaring. Gaat Starr daarmee niet akkoord, dan wil Kendall dat het verhoor plaatsheeft in het Witte Huis om de president de vernederende gang naar de rechtbank te besparen. Overigens wil het Witte Huis „wegens agendaproblemen” dat Clinton pas getuigt na zijn reis naar Moskou begin september.

Dat geeft Clinton natuurlijk meer tijd om Starrs strategie te bestuderen. Men is namelijk bang dat hij Lewinsky tegen Clinton wil uitspelen. Beiden hebben een relatie onder ede ontkend in januari. Als Monica Lewinsky die verklaring nu herroept en Clinton blijft bij zijn verklaring, dan liegt er iemand. Maar wie? Starr heeft opdracht dat uit te zoeken. De president is hem daarbij op z'n zachtst gezegd niet erg behulpzaam. Het spel gaat tot nu toe hard tegen hard; de uitslag is nog onbeslist.