Buitenland 7 oktober 1999

Rusland wil modelrepubliek maken in zone

Tsjetsjenen verliezen
greep op het noorden

Van onze buitenlandredactie
GROZNY – Tsjetsjeense autoriteiten hebben gisteren toegegeven dat Russische troepen eenderde van Tsjetsjenië in handen hebben. Bij bombardementen vielen gisteren tientallen doden. Bijna 150.000 mensen zijn de deelrepubliek ontvlucht.

De Tsjetsjeense autoriteiten verklaarden gisteren dat Tsjetsjeense strijders zich hebben teruggetrokken uit twee districten in het noorden van de republiek. Dat zou zijn gebeurd uit strategische overwegingen. Russische troepen hebben nu de districten Tsjelkovskaja en Naoerskaja in handen, samen ongeveer eenderde van de totale oppervlakte van Tsjetsjenië. De Russische premier Vladimir Poetin zei dinsdag al dat het Russische leger eenderde van de opstandige republiek controleert.

Rusland heeft eerder meermalen verklaard dat het een veiligheidszone in Tsjetsjenië wil creëren. Of het Russische leger genoegen neemt met het gebied dat nu is veroverd, is onduidelijk. Volgens Russische media wil Moskou in de veiligheidszone een modelrepubliek stichten, bestuurd door een generaal-gouverneur met beperkte bevoegdheden.

De Tsjetsjeense president Maschadov, die dinsdag de noodtoestand in zijn republiek uitriep, nam gisteren het bevel over het Tsjetsjeense leger. De president leidde het leger al in 1996, toen de Russen werden gedwongen zich uit Tsjetsjenië terug te trekken.

De Russische acties in Tsjetsjenië kostten gisteren het leven aan zeker 76 mensen. Dinsdagavond zouden Russische militairen een groep van 28 Tsjetsjeense vluchtelingen hebben doodgeschoten. Volgens een Tsjetsjeense functionaris waren de vluchtelingen in een bus op weg naar huis toen ze vanuit pantservoertuigen onder vuur werden genomen. De slachtoffers hadden eerder hun toevlucht gezocht in de hoofdstad Grozny in verband met de bombardementen op Noord-Tsjetsjenië. Toen zij, na de Russische verzekering dat zij veilig konden terugkeren, naar huis reden, werden ze beschoten. In de bus zaten veertig mensen, vooral vrouwen en kinderen. Drie andere bussen met vluchtelingen werden niet geraakt. In drie andere plaatsen in het gebied werden bij bombardementen 48 mensen gedood.

Intussen zijn al 150.000 Tsjetsjenen de deelrepubliek ontvlucht. De president van de buurrepubliek Ingoesjië, waar de meeste vluchtelingen verblijven, heeft gezegd dat zijn gebied wordt „verstikt” door de nieuwkomers. Op elke drie Ingoesjen bevindt zich nu een gevluchte Tsjetsjeen in het gebied. Rusland heeft 20 ton hulpgoederen gestuurd, en heeft beloofd nog meer hulpvluchten uit te voeren.

Begroting
Om de Russische strijdkrachten in staat te stellen hun veldtocht in Tsjetsjenië tot een volledig succes te maken moet er meer geld naar Defensie, zei premier Poetin gisteren. Daarvoor is een wijziging nodig van de ontwerpbegroting voor volgend jaar, waarvan nu ongeveer een kwart voor Defensie is bestemd. Volgens de premier zijn beide kamers van het parlement voor een verhoging van de defensie-uitgaven.

Minister van Financiën Michail Kasjanov zei dat de commissie die zich met het budget bezighoudt van mening is dat de defensie-uitgaven voor 2000 met 26 miljard roebel (ruim 2 miljard gulden) moeten worden verhoogd. Poetin zei dat het extra geld zou worden gebruikt om wapens te kopen, precisiewapens te ontwikkelen en het systeem van inlichtingenvergaring via de ruimte te verbeteren.

De ontwerpbegroting zoals die er nu uitziet gaat uit van 745 miljard roebel inkomsten en 803 miljard uitgaven. Daarvan is 197 miljard bestemd voor Defensie. Verhoging van de defensiepost zal ten koste gaan van de sociale uitgaven, die in de huidige begroting al aan de krappe kant zijn.