Bouterse moet opstappen
als adviseur van staat

Volgens president Jules Wijdenbosch is er een „onwerkbare situatie” ontstaan tussen de regering en Bouterse. Indirect uitte hij het verwijt aan de ex-staatsadviseur dat die het bestuur van het land en het ontwikkelingsproces niet heeft ondersteund. Bouterse werd op 28 april 1997 tot adviseur van staat benoemd, 2 dagen nadat in Nederland was aangekondigd dat hij zou worden vervolgd wegens drugssmokkel.

Bouterse wordt verdacht van persoonlijke betrokkenheid bij de smokkel van cocaïne naar Nederland in de periode 1989-1997. De oud-legerleider weigert bij het proces aanwezig te zijn, omdat het, zo betoogt hij, onderdeel uitmaakt van een „campagne van agressie” van de Nederlandse regering tegen haar vroegere kolonie Suriname.

Vice-president Pretaap Radhakishun verklaarde zaterdagavond geen ongeregeldheden te verwachten naar aanleiding van het ontslag van Bouterse. „Bouterse behoort tot de vaderlandslievende personen die weten wat hun reactie teweeg kan brengen. Zij zullen hun persoonlijk belang ondergeschikt maken aan het nationale en internationale belang”, zei hij in een vraaggesprek voor de radio in Paramaribo. Hij beklemtoonde ervan uit te gaan dat Bouterse zich neerlegt bij het ontslag.

Bouterse heeft nog niet gereageerd op het ontslag. Volgens een radiostation in Paramaribo bevindt hij zich in het binnenland „om te jagen.”

Parlementariërs van Bouterses Nationale Democratische Partij (NPD) blijken niet op de hoogte te zijn gesteld van het ontslag van hun voorzitter als staatsadviseur. Een hunner, Jenny Geerlings-Simons, zei zich nog niet te willen uitspreken over de gevolgen van het opzij zetten van Bouterse. „We moeten de verwikkelingen bespreken en de reacties afwachten”, zei zij. Parlementsvoorzitter Marijke Djwalapersad zei nog zaterdagavond een gesprek met president Wijdenbosch te willen hebben. Zij vindt het niet in de haak het ontslag via de media te moeten hebben vernemen.

Politieke waarnemers in Paramaribo wijzen erop dat al eerder was aangedrongen op ontheffing van Bouterse van de speciaal voor hem ingestelde functie. Eventuele veroordeling van de adviseur van staat door een Nederlandse rechtbank zou nog meer schade berokkenen aan het imago van Suriname.

Donderdag had Wijdenbosch de leiding van het politiekorps en het nationale leger ontvangen, kennelijk om steun te krijgen voor het ophanden zijnde ontslag van Bouterse. Enkele dagen tevoren had de president in een vergadering met departementsdirecteuren beklemtoond dat niemand buiten de officiële structuur van de regering om opdrachten tot beleidsdaden mocht geven. Dit werd al gezien als een stap om Bouterse de pas af te snijden. Wijdenbosch zou verder vrijdagavond gesprekken hebben gevoerd met de ministers van Defensie en Justitie.

Tot nu toe is de huidige Surinaamse regering formeel achter Bouterse blijven staan, ondanks de verdenkingen die Nederland tegen hem heeft. De laatste tijd werd echter steeds duidelijker dat zijn tegenstanders hun kans aan het afwachten waren de adviseur van staat van de troon te stoten. Steeds meer van Bouterses oude getrouwen, zoals Badresein Sital, Melvin Linscheer en zijn vroegere rechterhand Etienne Boerenveen hebben definitief met hem gebroken.

Wijdenbosch werd aanvankelijk beschouwd als een 'marionet' van de oud-legerleider, maar zou op een strategisch moment hebben gewachten om hem aan de kant te zetten. De president weet zich volgens ingewijden gesteund door aanhangers van Bouterses Nationale Democratische Partij (NDP), waar ook Wijdenbosch deel van uitmaakt. Deze aanhangers vinden dat Bouterse niet kan doorgaan met zijn streven naar macht, nu hij het stempel van cocaïnesmokkelaar draagt.

Zware druk
In politiek Den Haag is verheugd gereageerd op het ontslag van Bouterse. De regeringspartijen PvdA, VVD en D66 hopen dat het de eerste stap is naar een normalisering van de betrekkingen tussen Suriname en Nederland.

De hoge politieke functie die Bouterse bekleedde, legde een zware druk op de relatie tussen Paramaribo en Den Haag, zeker sinds het Haagse openbaar ministerie in het voorjaar van 1997 via Interpol een internationaal opsporingsverzoek tegen de ex-legerleider deed uitgaan.

Nu Bouterse verdwijnt, lijkt de angel uit het slepende conflict tussen Nederland en Suriname te zijn getrokken. D66-Tweede-Kamerlid Hoekema is daarom „voorzichtig positief” over de ontwikkelingen in Paramaribo. „Dit is een eerste, voorzichtig begin en ik hoop dat president Wijdenbosch nu verdergaat, want één zwaluw maakt nog geen zomer. Maar dit kan geen kwaad.” Ook Hoekema noemt de noodzaak van een sanering van de Surinaamse economie als voorwaarde voor een normalisering van de betrekkingen. Hij hoopt dat de regering-Wijdenbosch een nieuwe stap zet middels een brief aan Den Haag.

PvdA-woordvoerder Koenders noemt het ontslag een „positieve ontwikkeling” en onderdeel van het „noodzakelijk gistingsproces” in Suriname. Hij vindt alleen dat het niet aan de Nederlandse politiek is om zich ermee te bemoeien. „Dit is een interne Surinaamse zaak en wij in Den Haag moeten niet vooruitlopen op de ontwikkelingen.”

VVD-woordvoerder Weisglas noemt de beslissing van president Wijdenbosch om Bouterse te ontslaan „verstandig en moedig.” Hij meent dat het proces tegen Bouterse wegens cocaïnehandel door de Surinaamse regering in de „politieke sfeer” werd getrokken en hoopt dat dat nu niet meer zal gebeuren.

Hij wijst er verder op dat bij minister Herfkens (Ontwikkelingssamenwerking) geheel andere bezwaren leven voor een volledig herstel van de ontwikkelingsrelatie. Er is in Den Haag weinig vertrouwen in een gezond economisch beleid in Suriname, een van de criteria die Herfkens gebruikt voor het toewijzen van ontwikkelingshulp.