Spanning en woede

Het Joegoslavische buurland Macedonië maakt zich zorgen over de gevolgen van de ontwikkelingen in Kosovo voor zijn eigen kwetsbare stabiliteit. Macedonië is de enige republiek die het uiteenvallen van het voormalige Joegoslavië zonder verdere problemen heeft overleefd. Het land verkeert nu in een netelige positie, gezien de aanwezigheid van meer dan 10.000 NAVO-soldaten die vooralsnog niets te doen hebben. De NAVO-strijdmacht in Macedonië zal niet worden ingezet bij een aanval op Joegoslavië, hebben de alliantie en het gastland benadrukt.

Kruisraketten
Bij de NAVO-aanvallen op Joegoslavië zijn kruisraketten ingezet. Die werden afgevuurd vanaf Amerikaanse oorlogsschepen en door B-52-bommenwerpers. Volgens Amerikaanse defensiespecialisten waren de doelen onder meer installaties voor het afvuren van raketten, radarstations en militaire communicatiecentra binnen en buiten Kosovo.

Luchtruim
De internationale vredesmacht SFOR heeft gisteren het luchtruim van Bosnië-Herzegovina en Kroatië gesloten terwijl de NAVO luchtaanvallen tegen Joegoslavië uitvoerde. SFOR verklaarde dat het luchtruim boven Bosnië vanaf 18.30 uur gesloten was voor alle luchtverkeer, „om verwarring en incidenten te voorkomen.” Ook Zagreb kondigde een dergelijk verbod aan, zonder het toe te lichten. Het luchtruim boven Slovenië werd eveneens gesloten.

Marineschepen
De acht marineschepen die deel uitmaken van permanente zeemacht van de NAVO in de Middellandse Zee verlieten gisteren de Italiaanse havenstad Triest richting de Adriatische Zee. Het eskader is in staat elke NAVO-missie uit te voeren, aldus commandant David Stone. Het eskader bestaat uit de Amerikaanse torpedojager USS Thorn, die als vlaggenschip fungeert, het Duitse fregat Rheinland Pfalz, de Griekse torpedojager Kimon, het Italiaanse fregat Zeffiro, het Spaanse fregat Numancia, het Turkse fregat Muavenet, het Britse fregat Iron Duke, de Italiaanse, met olie gestookte Stromboli en het Nederlandse fregat Bloys van Treslong.

Vol spanning
Sara Florija beleeft de eerste uren van de NAVO-aanvallen op Servische doelen vol spanning. In haar Rotterdamse huis zendt de satelliettelevisiebeelden uit van een Albanese zender. Pogingen om haar familie in Kosovo te bellen zijn mislukt. „Je leeft in onwetendheid. We hebben geen zicht op wat er met onze familie gebeurt.” De angst van Sara is zo groot dat ze niet onder haar eigenlijke naam in de publiciteit wil. „Je blijft altijd bang dat ze je familie iets aandoen. Bijna alle andere familie woont in Kosovo. Mijn ooms, tantes, neven en nichten. Enkelen zijn gevlucht, anderen wonen onder meer in Klinë. We hebben ze net nog proberen te bellen, maar de lijnen zijn dood.”

Lang op gewacht
„Hier hebben we heel lang op gewacht. Eindelijk is er actie tegen Servië.” Z. Shabani van de stichting Besa is verheugd dat de NAVO is gestart met het bombarderen van Servische doelen. De stichting verenigt (Kosovo-)Albanezen in Nederland. Besa verleent momenteel humanitaire hulp aan Kosovaren in de opstandige Servische provincie, maar ook in onder meer Macedonië. Shabani hoopt dat de bombardementen zich nu niet alleen beperken tot het uitschakelen van luchtafweergeschut en radarinstallaties. „Zo snel mogelijk moeten tankbataljons worden uitgeschakeld. Wij zijn heel bang dat met tanks vergeldingsacties worden uitgevoerd tegen de Kosovo-Albanezen. Wraakacties moeten worden voorkomen.”

Woedend
Serviërs in Nederland reageren woedend op de NAVO-bombardementen gereageerd. Servische mannen, bijeen in het pand van de Servische Vriendschapsvereniging in Rotterdam, vinden dat de NAVO geen enkel recht heeft om zich op Joegoslavisch grondgebied te begeven. „Dit kan leiden tot een nieuwe wereldoorlog. De Eerste Wereldoorlog startte ook op de Balkan”, zegt een van de aanwezigen. Een andere man voorspelt dat de NAVO een flinke kluif zal krijgen aan het Joegoslavische leger. „De Duitsers hebben tot twee keer toe hun tanden op ons gebroken.” Hij verklaart direct naar zijn vaderland te vertrekken als hem wordt gevraagd te vechten in het leger. (Bronnen: ANP/RTR/DPA/AP)