„Ruim 80 procent vredesplan onveranderbaar”

VS niet inschikkelijk
bij Rambouillet-beraad

BELGRADO – De Verenigde Staten zijn niet geneigd tot veel concessies aan de Serviërs en het Bevrijdingsleger van Kosova UCK. De VS hebben dat kort voor het begin van de onderhandelingen over een vredesregeling voor Kosovo onderstreept. Over 80 tot 85 procent van het ontwerpvredesplan kan niet worden onderhandeld, aldus een hoge functionaris van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Gisteren stemde het Servische parlement als laatste in met deelname aan het vredesoverleg, dat morgen in het Franse Rambouillet begint. Eerder hadden onder meer de gematigde Albanese leider Rugova en het UCK toegezegd naar Frankrijk te reizen. Tegelijk werd onomwonden duidelijk wat de Servische inzet zal zijn: geen buitenlandse troepen op Joegoslavisch grondgebied.

Maar de functionaris zei dat de Verenigde Staten niet bereid zijn tot „compromissen over de principes ”van een regeling. Het voorstel dat ter tafel ligt, voorziet in een grote mate van autonomie voor de Albanese meerderheid in Kosovo in de overgangsperiode van 3 jaar. Washington is bereid te aanvaarden dat de betrokken partijen „in de marge ”onderhandelen, maar wil niet dat zij elk met een plan komen en „zal geen enkele ruimte laten om fundamentele wijzigingen aan te brengen ”in het vredesplan.

Het Servische parlement stemde gisteren weliswaar met grote meerderheid voor deelname aan het vredesoverleg, maar de reserve jegens de internationale vredesinitiatieven blijft groot. Tal van hoogwaardigheidsbekleders gaven alvast aan dat er wat hen betreft duidelijke grenzen zullen zijn aan het mandaat van de Servische delegatie.

Het felst was vice-premier Vojislav Seselj, wiens Radicale Partij uit protest niet eens over de kwestie meestemde. Twee zaken zijn absoluut taboe, zo stelde de ultranationalist op een persconferentie. „Dat zijn uitsluiting van Kosovo van het Servische constitutionele systeem en stationering van buitenlandse troepen op ons territorium.”

Gorica Gajevic, secretaris-generaal van de Socialistische Partij (SPS) van de Joegoslavische president Milosevic, liet zich in soortgelijke bewoordingen uit. „We zullen de aanwezigheid van buitenlandse troepen op Servische bodem niet dulden, ook niet onder het excuus dat een overeenkomst zou moeten worden uitgevoerd. Onze delegatie gaat naar Rambouillet met duidelijke instructies en richtlijnen en het is onmogelijk dat ze iets zouden tekenen dat aan deze instructies voorbij gaat.”

In de diverse westerse hoofdsteden maakten de dreigementen niet veel indruk. Onverstoorbaar werd doorgewerkt aan de samenstelling van de door de Serviërs zo gewraakte vredesmacht. Zo lieten de Britten weten 8000 manschappen voor Kosovo in gereedheid te brengen.

Uit uitlatingen van de Franse minister van Defensie Védrine valt op te maken dat een Britse generaal het commando voert. In eerste instantie zal het gaan om tussen de 25.000 en 35.000 man. Behalve Frankrijk en Groot-Brittannië leveren ook de VS, Duitsland en Griekenland troepen en materieel.

De huidige evacuatiemacht in Macedonië, die in geval van nood de OVSE-waarnemers uit Kosovo moet ontzetten, zal als eerste worden ingezet. De NAVO-eenheid staat onder bevel van de Franse generaal Valentin en is samengesteld uit Franse, Britse, Nederlandse, Duitse en Italiaanse troepen.

Geen illusie
Of alle voorbereidingen zinvol zijn, wordt pas in de loop van komende week in Rambouillet bepaald. Uiteindelijk is het Milosevic die de knoop moet doorhakken. Het is zeer de vraag of de Joegoslavische president naar Frankrijk reist.

Een van diens voornaamste opponenten, Zoran Djindjic, wees er gisteren op dat er eigenlijk geen goede afloop mogelijk is, zolang Milosevic aan de macht is. In een vraaggesprek met de Duitse radiozender SWF zei hij „geen enkele illusie ”te koesteren over de bereidheid tot vrede bij de Joegoslavische president. „Nieuwe crises zullen uitbreken, misschien morgen, misschien overmorgen ”, aldus Djindjic. „Hij heeft ze nodig om bij volmacht te kunnen regeren.”