„Door regenval in
Midden-Amerika
al 7000 doden”

In Honduras bonkten wilde stromen stadjes aan gruzelementen en sleurden watermassa's complete dorpen met zich mee. De hoofdstad Tegucigalpa verdween goeddeels onder water. Zwaargewapende plunderaars maakten zich meester van het stadscentrum en leveren slag met achtergebleven inwoners en legerpatrouilles.

President Carlos Flores van Honduras deed gisteravond met betraande ogen en gebroken stem een beroep op de internationale gemeenschap om zijn land te helpen. „Honduras is dodelijk gewond maar zal herrijzen. Ons nationale incasseringsvermogen is nooit eerder zo op de proef gesteld”, aldus het ontredderde staatshoofd in een korte dramatische toespraak voor de televisie, waarin hij voorts verklaarde dat Honduras zijn nationale trots inslikt en de wereld „smeekt” om hulp.

Direct na de uitzending besloot president Flores de constitutionele burgerrechten tijdelijk op te schorten om zijn regering de extra bevoegdheden en daadkracht te geven die nodig zijn om de wankele orde te handhaven en het nationale herstel op gang te krijgen.

De met aardverschuivingen gepaard gaande hevige regens hebben in Honduras aan mogelijk meer dan vijfduizend mensen het leven gekost. Deze sinistere raming is afkomstig van het Nationale Noodcomité. „Naar nu pas blijkt zijn in de provincie hele dorpen door het woeste water van de kaart geveegd. Iedere keer dat we erin slagen de verbindingen te herstellen met een geïsoleerde gemeenschap, springt het dodental omhoog. Er zijn nog zeker tweehonderd plaatsen waarmee geen contact mogelijk is. Hier wonen ten minste een half miljoen mensen”, aldus directeur Dimas Alonzo van het overheidsorgaan. Hij wijst erop dat de regens die door de orkaan Mitch boven de bergmassieven van Zuidwest-Honduras werden veroorzaakt, als een verwoestende vloed over het hele land rolden vooraleer die de Caraïbische Zee bereikte.

Buurland Nicaragua kwam er niet veel beter van af. De Casita-vulkaan van 1400 meter hoogte, ongeveer 70 kilometer ten noordwesten van de hoofdstad Managua, bezweek onder het gewicht en de druk van het water dat zich in de krater had verzameld. Een deel van de bergkom klapte in de nacht van vrijdag op zaterdag ineen en raasde als een muur van modder en puin over een serie boerendorpjes aan de voet van de vulkaan.

Een gebied van ongeveer 70 vierkante kilometer verdween onder een dik moddertapijt. Om de zoveel meter steken ledematen van slachtoffers door de inmiddels geharde modderkorst. Reddingswerkers hebben geen overlevenden gevonden en nemen aan dat bijna tweeduizend mensen onder de ingezakte bergwand zijn bedolven. Elders in het land verloren ongeveer zeshonderd mensen bij overstromingen het leven.

Aan de noordkant van de Casita-vulkaan konden sommigen tijdig ontsnappen aan de modderlawine. Veertig inwoners van het nu bedolven dorp Rolando Rodriguez wisten een heuveltje en daarmee hun redding te bereiken, hoewel enkelen tijdens de vlucht zwaargewond raakten. Felipe Garcia, een van de overlevenden, vertelt dat een driejarig meisje zo zwaargewond was dat ze zich niet kon bewegen. „Wanneer ze om water vroeg, dronk ik een beetje om het water vervolgens in die van haar te hevelen”, aldus Felipe, die verder trots maar zonder lach meldt dat het meisje het wachten van drie dagen op hulp overleefde, terwijl sommige anderen bezweken.

Het Nicaraguaanse Rode Kruis heeft inmiddels om noodrantsoenen voor vijfduizend mensen gevraagd en liet weten dat gezien de ernst van de situatie elke vorm van hulp welkom is. De regering van de Verenigde Staten reageerde als eerste. President Bill Clinton zei onmiddellijk voor 6 miljoen dollar aan tenten, dekens, medicamenten en voedsel naar de getroffen landen te zullen sturen.

Echte ramp
Internationale hulp komt evenwel slechts langzaam op gang. De oorzaak daarvan is dat de ware afmetingen van de watersnood in Midden-Amerika zich pas gisteren aftekenden. „Iedereen zat te wachten op rapporten over de schade die Mitch als orkaan zou hebben aangericht en hoewel de rukwinden inderdaad een ravage achterlieten, waren het de regens die voor de echte ramp zorgden. Daar waren de plaatselijke hulpverleners absoluut niet op voorbereid”, zo weet vice-president Enrique Bolanos van Nicaragua, die het ongekende noodweer vergeleek met de aardbeving die de hoofdstad Managua in 1972 in puin legde.

Hoewel het waterniveau op de meeste plaatsen daalt, zal een terugkeer van het normale leven nog lang op zich laten wachten in de verscheurde Hondurese hoofdstad Tegucigalpa. De metropool is in tweeën gesplitst als gevolg van de verwoesting van de vier bruggen die de beide stadsdelen met elkaar verbinden door de gezwollen Choluteca-rivier. Tijdens een inspectievlucht boven zijn gebroken stad verloor burgemeester Cesar Castellanos op tragische manier het leven toen de helikopter waarin hij zat tijdens een plotselinge onweersbui neerstortte. Castellanos was een van Honduras' favoriete politici. Kenners van de plaatselijke machtsverhoudingen tipten de burgemeester als mogelijke en waarschijnlijke opvolger van president Flores.

President Flores gelastte het leger om de orde in Tegucigalpa te handhaven nadat criminelen van de noodsituatie misbruik maakten door geëvacueerde stadsdelen te plunderen. Ooggetuigen maken melding van gewapende bendes die op klaarlichte dag door de straten van de hoofdstad trekken en als sprinkhanen alles en iedereen kaalplukken. Het leger kon tot dusver bijna vierhonderd plunderaars oppakken. Terugkerende inwoners van de hoofdstad wapenden zich gisteren evenwel met honkbalknuppels, machetes, revolvers, geweren en zelfs automatische wapens om hun eigendommen, of wat daarvan na de overstromingen en de plunderingen is overgebleven, te beschermen. Op verschillende plaatsen in de stad kwam het gisteravond tot gewapende confrontaties tussen inwoners en criminelen. Het is nog niet bekend of er bij deze schermutselingen slachtoffers zijn gevallen.

Het beeld van wanorde groeide verder met een opstand die gistermiddag uitbrak in de stampvolle gevangenis van Tegucigalpa. Eind vorige week arriveerden ruim tweeduizend gevangenen uit de provincie van wie het detentiecentrum onder water dreigde te lopen. De leefomstandigheden in de reeds overvolle hoofdstedelijke gevangenis verslechterden vanzelfsprekend verder met het arriveren van de evacuees, hetgeen de rebellie veroorzaakte.

Boze gedetineerden probeerden vergeefs de gevangenis in brand te steken en eisen voedsel en medicamenten in ruil voor hun terugkeer naar de celblokken. President Flores vroeg de gevangenen om begrip en vertelde hun dat ze op hulp moeten wachten zolang „brave burgers” nog in nood verkeren. „Zij hebben voorrang”, aldus het staatshoofd.

Voor de kust van Honduras zoekt de marine van het land in samenwerking met de Amerikaanse kustwacht naar het sinds begin vorige week vermiste zeilschip “Fantôme”. Deze unieke 71 jaar oude schoener met vier masten was eens het eigendom van de Griekse scheepsmagnaat Aristoteles Onassis, die het vaartuig had gekocht als huwelijkscadeau voor prinses Gracia van Monaco. Omdat hij evenwel niet voor de de huwelijksplechtigheid was uitgenodigd, besloot Onassis de schoener tot zijn privé-jacht te laten ombouwen.

De “Fantôme” voer de afgelopen jaren in de vloot de Amerikaanse Windjammer Barefoot cruisemaatschappij, die zes prachtige zeilschepen exploiteerd. Op het moment van zijn verdwijning had de “Fantôme” 31 bemanningsleden maar geen betalende gasten aan boord.