Buitenland

NAVO-deadline loopt vanavond af

Belgrado begint
terugtrekking
uit Kosovo

Van onze buitenlandredactie
BELGRADO – Het Joegoslavische leger is gisteren eindelijk begonnen op grote schaal troepen uit de Servische provincie Kosovo terug te trekken. Het ultimatum van de NAVO aan de Joegoslavische president Milosevic om VN-resolutie 1199 uit te voeren loopt vanavond om acht uur af.

Op enkele plaatsen in Kosovo vormden zich lange colonnes militaire voertuigen. De wegen naar de hoofdstad raakten verstopt met grote aantallen voertuigen met militairen die het garnizoen van Pristina probeerden te bereiken. Volgens westerse waarnemers heeft inmiddels zo'n vierduizend man zich teruggetrokken.

Naar het westen, op de belangrijkste weg door Kosovo, ontmantelde de politie de al acht jaar bestaande zwaarbewaakte controlepost op het kruispunt Komorane.

NAVO-bevelhebber Wesley Clark en het hoofd van het militaire comité, generaal Naumann, voerden het afgelopen weekeinde uitputtende onderhandelingen met Milosevic en de Joegoslavische chef-staf Perisic om hen duidelijk te maken dat het de NAVO ernst is.

Er werden schema's opgesteld voor de terugtrekking van troepen van buiten Kosovo naar hun thuisbases en vermindering van de eenheden speciale politie. Uiteindelijk moet het Joegoslavische leger worden teruggebracht tot het niveau van februari/maart, toen de gevechten in Kosovo in alle hevigheid uitbraken. Wat de Joegoslavische president precies heeft beloofd wordt geheim gehouden, mogelijk om hem gezichtsverlies te besparen. De NAVO maakte niet bekend hoeveel militairen en politiemannen Joegoslavië in Kosovo mag behouden.

Clark en Naumann lichtten de NAVO gisteren in Brussel in over hun gesprekken in Belgrado. Na afloop verklaarde een woordvoerder dat Milosevic de boodschap begrepen lijkt te hebben. „Dit is het moment van de waarheid. Hij heeft 24 uur om zijn schaatsen aan te trekken”. Of het mogelijk is om binnen de afgesproken tijd de terugtrekking te voltooien, zei hij: „Zeker. Kosovo is niet erg groot”.

Een lid van de waarnemersmissie in Kosovo zei dat er troepen zijn vertrokken uit Podujevo. Ook zijn de Joegoslavische luchtafweerbatterijen in beweging. „Maar wij hebben ook tanks gezien op plaatsen waar ze niet hoorden”. Ook uit gebieden uit het zuiden en midden van de provincie waar de afgelopen maanden zwaar is gevochten trokken de Joegoslavische eenheden weg.

Controleren
De NAVO-zegsman in Brussel zei dat het bondgenootschap zal controleren of Belgrado zijn beloftes nakomt. „De NAVO heeft geen enkele besluit gewijzigd. Wij zijn niet tevreden met een of twee voor de media opgezette gebeurtenissen”.

Er zijn berichten dat in de onderhandelingen met Belgrado over de terugtrekking van de troepen rekening gehouden is met het Bevrijdingsleger van Kosovo (UCK). De afgelopen weken heeft het UCK zijn aanvallen opgevoerd. Waarschijnlijk om de Joegoslaven tot een reactie te verleiden en daarmee de NAVO ertoe te bewegen in te grijpen.

De EU stelde gisteren dat Milosevic zich niet houdt aan de belofte het grootste deel van zijn troepen terug te trekken uit Kosovo. De Europese Unie wil dat hij met name de gevreesde speciale politie-eenheden terughaalt.

De EU is tevens zeer bezorgd over het lot van de duizenden Kosovaarse vluchtelingen die zich nog schuilhouden in de bergen. De ministers van buitenlandse zaken besloten gisteren de humanitaire steun voor dit jaar te verhogen tot bijna 100 miljoen gulden. Ook individueel zullen de lidstaten extra geld beschikbaar stellen voor noodhulp.

De EU zal tweederde van de waarnemers leveren die op de naleving van het akkoord moeten toezien. De grote lidstaten Duitsland, Groot-Brittannië, Italië en Frankrijk hebben ieder al 150 tot 200 manschappen toegezegd. Griekenland, Oostenrijk en Denemarken leveren elk vijftig waarnemers en Zweden tachtig. Nederland is „nog niet zo ver” want er zijn nog geen afspraken over de bescherming van deze waarnemers, aldus minister Van Aartsen.