Buitenland

Italiaans misdaadsyndicaat strekt tentakels uit naar Zuid-Afrika

Het nieuwste slachtoffer van de maffia

Van onze correspondent
PRETORIA – De Italiaanse maffia is als een octopus. Eenmaal in de greep van de organisatie is het zich ervan losmaken niet makkelijk. Italië probeert dat al jaren. De maffiatentakels zijn tevens uitgespreid naar Amerika. Het nieuwste slachtoffer is een Afrikaans land – Zuid-Afrika om precies te zijn. De leider heet Vito Roberto Palazzolo.

De Amerikaanse inlichtingendienst FBI beschouwt Palazzolo als een van de belangrijkste maffialeiders in de wereld. Hij woont in de Zuid-Afrikaanse provincie West-Kaap. Bijna 90 procent van het nachtleven in Kaapstad wordt door Palazzolo's syndicaat beheerd. Veel eigenaars van de nachtclubs, bars en restaurants in Kaapstad staan onder druk om Marokkanen, Russen, Fransen en Duitsers in dienst te nemen. De meesten van hen worden in eigen land gezocht. Onder het maffiasyndicaat vallende bendes hebben de drugshandel in de West-Kaap in handen, vooral in de zwarte woonoorden rondom Kaapstad. Ze regeren daar via een waar terreurregime.

Palazzolo groeide op in de Italiaanse stad Terrasini. Al meer dan vijftien jaar wordt hij gezocht door de Italiaanse justitie. In 1985 werd hij echter niet in Italië, maar in Zwitserland tot tweeënhalf jaar gevangenisstraf veroordeeld, vanwege het witwassen van geld voor hooggeplaatste Zwitsers die contacten met de maffia onderhielden.

Omdat Palazzolo's misdaad een niet-gewelddadige achtergrond had, kreeg hij toestemming de Kerst van 1986 bij zijn familie thuis te vieren. Hij maakte van de gelegenheid gebruik om het land te ontvluchten. Onder de valse naam van een medegevangene, Stelio Frappoli, arriveerde Palazzolo illegaal op 26 december 1986 in Zuid-Afrika. Hij kwam niet zonder geld – acht miljoen gulden werd naar een snel geopende bankrekening overgemaakt. Aanvankelijk gebruikte hij in Zuid-Afrika de naam Robert von Palace Kolbatshenko. Samen met zijn zonen Christian en Peter zette hij het investeringsbedrijf Papillon Internationaal op. De naam is afkomstig van het boek “Papillon”, dat handelt over een gewaagde ontsnapping in Amerika van het Duivelseiland.

Nationale Partij
Maar de maffiabaas kreeg ook hulp, en wel van de destijds opkomende politicus van de Nationale Partij (NP) Peet de Pontes, parlementslid voor de stad Oost-London, gelegen in de provincie Oost-Kaap. De Pontes bezocht Palazzolo zelfs in de gevangenis in Zwitserland.

Een andere opmerkelijke bezoeker in de Zwitserse gevangenis was Anton Lubowski, de vroegere activist van de Namibische onafhankelijkheidsbeweging Swapo. Lubowski werd in september 1989 vermoord, wellicht door de militaire inlichtingendienst van de Zuid-Afrikaanse regering. Palazzolo zou de Swapo regelmatig geld hebben geschonken. Drie maanden voor Lubowski's dood zou de maffiabaas nog 50.000 gulden naar de rekening van de Swapo-activist hebben overgemaakt.

In Zuid-Afrika had in die dagen de Nationale Partij nog een stevige greep op de macht. Daarom richtte Palazzolo zijn eerste omkooppraktijken op deze partij. NP-politicus De Pontes probeerde de minister van binnenlandse zaken Stoffel Botha ertoe over te halen de Italiaan een visum te verlenen omdat zijn witwaspraktijken in Zuid-Afrika niet als misdaad zouden gelden. Botha weigerde. De Pontes hielp Palazzolo vervolgens aan een verblijfsvergunning in het thuisland Ciskei, waarvoor hij zelfs enig tijd opereerde als rondreizende ambassadeur.

De Pontes werd in 1991, na een rechtszaak van een jaar, veroordeeld tot een boete van 17.000 gulden wegens omkoperij, diefstal en vervalsing. Vreemd genoeg getuigde juist Palazzolo in de rechtszaak tegen De Pontes. De Italiaan heeft de neiging contacten af te danken zodra hij ze niet meer nodig heeft. De Pontes claimt vandaag de dag dat de vroegere Zuid-Afrikaanse minister van buitenlandse zaken, Pik Botha, hem deze streek heeft geleverd.

De Pontes beweerde dat Palazzolo hem tijdens een bezoek in 1988 plotseling vroeg: „Weet Roelof (Botha) hiervan?” Een lid van een speciaal antimisdaadonderzoeksteam, Piet Viljoen, stelde in het Zuid-Afrikaanse weekblad Mail & Guardian zelfs dat Roelof Botha door Palazzolo in zijn dagen als minister is gechanteerd. Palazzolo zou een foto in handen hebben gehad waarop Botha in een compromitterende houding lag met een zwarte jongedame. De oud-minister heeft de aantijgingen intussen als „volstrekt onjuist” bestempeld en gedreigd tegen het weekblad een rechtszaak te beginnen.

Verbannen
In 1991 werd Palazzolo verbannen uit Zuid-Afrika door de toenmalige minister van binnenlandse zaken, Gene Louw. Drie jaar later keerde Palazzolo weer vrolijk terug. Niet de NP-regering, maar de ANC-regering verleende hem een volledige burgerschap.

Twee jaar geleden zette het kantoor van vice-president Thabo Mbeki een geheim onderzoeksteam op, losstaand van de Zuid-Afrikaanse politie (SAPS), om onafhankelijk misdaadsyndicaten te onderzoeken. Het team werd geleid door André Lincoln, tot op dat moment de hoogste ANC'er binnen de SAPS. Mbeki vertelde niets over het team aan de politie, omdat hij assistant-politiecommissaris Neels Venter niet vertrouwde. Die had namelijk Palazzolo's advocaat een brief gegeven waarin de maffialeider werd vrijgesproken van misdaadpraktijken.

Ook Lincoln kon Palazzolo's charmes en vooral financiële vrijgevigheid niet weerstaan. De toponderzoeker vertelde vorig jaar aan de Italiaanse politie dat er geen enkele bewijzen waren over illegale praktijken van Palazzolo. Lincoln liep oktober vorig jaar tegen de lamp. Officieel op bezoek in Angola voor zijn onderzoek naar politiecorruptie, bleek Lincoln daarentegen juist voor Palazzolo allerlei lucratieve diamentovereenkomsten af te sluiten.

Tegens Lincoln loopt momenteel een proces. En wie is een van de getuigen? Palazzolo. Die heeft volgens de berichten inmiddels betere contacten: een Zuid-Afrikaanse minister (naam niet bekend), een politiegeneraal, een hoge ambtenaar van het ministerie van binnenlandse zaken en vooral veel politieagenten.

Uitlevering
Intussen breidt Palazzolo niet alleen zijn contactenwereld, maar vooral zijn zakenimperium uit. Zo heeft hij in de West-Kaap een grote wijnboerderij en diverse andere al dan niet op zijn naam geregistreerde bedrijven. Inmiddels is Palazzolo volop actief in Angola. Verscheidene hoge Angolese regeringsfunctionarissen en legerleiders worden gerekend tot zijn vriendenkring. Hij bezit diverse concessies in de diamantmijnen in het land.

Palazzolo ontkent uiteraard enige banden met de maffia te hebben. Het Zuid-Afrikaanse ministerie van justitie weigerde vorige week Palazzolo uit te leveren aan Italië, dat hem niet alleen wil hebben vanwege maffiapraktijken, maar eveneens voor zijn vermeende kennis over de illegale activiteiten van Italiës vroegere premier Gulio Andreotti. Deze week meldde de minister van binnenlandse zaken, Mangosuthu Buthelezi, op verzoek van president Nelson Mandela te onderzoeken hoe de regering moet reageren op het verzoek van Italië tot uitlevering.

Volgende maand begint het proces tegen de voormalige speurneus Lincoln, die al heeft gedreigd de naam van de Zuid-Afrikaanse minister te noemen die nauwe contacten met Palazzolo onderhoudt. Het speciale antimisdaadonderzoeksteam zou zelfs een bandje hebben met een afgeluisterd telefoongesprek, waarop Palazzolo zegt: „De broer van de minister is hier bij mij... zwart als de nacht... we nuttigden samen soep”.