Geheimzinnigheid rond overleg irriteert Europa

Holbrooke bereikt geen
doorbraak in Belgrado

BELGRADO – De Amerikaanse bemiddelaar Richard Holbrooke, die gisteren zo'n elf uur met de Joegoslavische president Milosevic heeft gesproken, zet zijn inspanning voort om een vreedzame oplossing te vinden voor het conflict in Kosovo. Na marathongesprekken die tot vannacht halftwee duurden, praatten de twee vanmorgen verder over de crisis in de Servische provincie.

Holbrooke noemde zijn jongste besprekingen intens en soms „zeer verhit”. Hij gaf geen enkele keer een aanwijzing dat een doorbraak op komst is en sprak van een „zeer ernstige situatie”. „We blijven ons intens inspannen om een vreedzame en bevredigende oplossing te vinden voor wat we wel een noodgeval kunnen noemen, terwijl aan de andere kant van Europa, in Brussel, de NAVO blijft werken aan een totaal verschillende oplossing”, aldus Holbrooke.

Bij eerder overleg de afgelopen week stuitte de gezant op een muur van verzet voor zijn plan om de Albanese meerderheid in Kosovo een bepaalde vorm van zelfbestuur te geven. Ondanks zijn verwoede pogingen om Belgrado alsnog tot concessies te bewegen, is een vreedzame uitweg niet in zicht. De kans op militair ingrijpen, waarover mogelijk vandaag wordt besloten, groeit.

De geheimzinnigheid rond de tot tweemaal toe zeven uur durende gespreksrondes heeft irritatie gewekt bij de Europeanen. „Op een moment dat we mogelijk afstevenen op een militaire interventie in het hart van Europa, weten we bijna niets”, zei een diplomaat. Maar geheimzinnigheid hoort bij dit soort onderhandelingen en de druk stijgt. „De Amerikanen willen tot elke prijs een bevel tot actie van de NAVO hebben, ook al doen ze er vervolgens niets mee”, zei hij. Zo'n bevel is in de procedure van de Atlantische alliantie de laatste stap voor het begin van een gewapende operatie.

De Servische oppositieleider Vuk Draskovic riep Milosevic op in te gaan op de eisen van de Contactgroep over Kosovo. Geen van die eisen vormt een gevaar voor de territoriale integriteit van Servië, zei hij in de krant Dnevni Telegraf.

De Contactgroep (VS, Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland, Rusland en Italië) heeft zes eisen op tafel gelegd: een staakt-het-vuren, terugtrekking van de veiligheidstroepen uit Kosovo, terugkeer van de vluchtelingen, opening van een dialoog met de Albanezen over de toekomstige status van Kosovo, vrije toegang voor humanitaire organisaties tot het gebied en samenwerking met het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag.

Een van de belangrijkste NAVO-lidstaten, Duitsland, gaf vandaag als een van de laatste leden groen licht voor een interventie. Italië en enkele kleine landen moeten nog een besluit nemen. Griekenland blijft tegenstander.

Land verlaten
Intussen heeft het Nederlandse ministerie van buitenlandse zaken Nederlanders in Joegoslavië aangeraden het land te verlaten. Volgens het ministerie bevinden zich nog ongeveer tachtig landgenoten in Joegoslavië. De Nederlandse ambassade in Belgrado werkt in verband met de situatie in Kosovo met een kernteam van zes mensen. Drie ambassademedewerkers zijn al vertrokken en de meeste van hun familieleden ook. Buitenlandse Zaken bekijkt nu van dag tot dag of het nodig is de Nederlandse ambassade te sluiten.

Om krachtig te kunnen optreden tegen Joegoslavië stuurde Washington zes B-52-bommenwerpers en andere militaire toestellen naar Europa. Vanaf het Britse steunpunt Fairford kunnen de B-52's, die elk maximaal twintig kruisraketten kunnen vervoeren, snel in actie komen tegen Servische doelen. In totaal willen de VS 260 toestellen inzetten bij een operatie tegen Joegoslavië. Zij nemen daarmee het leeuwendeel van de NAVO-luchtvloot voor hun rekening.

Frankrijk stelt voor NAVO-luchtaanvallen op Servische doelen ongeveer veertig gevechtsvliegtuigen beschikbaar. Dat heeft minister Alain Richard van defensie vanmorgen voor het televisiestation France 2 gezegd.

Een deel van de toestellen is in Italië gestationeerd. De rest zal in actie komen vanaf het vliegdekschip Foch, dat in de Middellandse Zee vaart.