Buitenland

Onzekerheid over houding VN

NAVO denkt nog na over
mandaat militair optreden

Van onze verslaggever
BRUSSEL – De NAVO hoeft niet te wachten op een resolutie van de Verenigde Naties voor machtsvertoon in Albanië en Macedonië. Moeilijker ligt het bij maatregelen die verdergaan. De bijeenkomst in Brussel leverde gisteren geen duidelijkheid over de uitleg van het begrip “legal basis”, de rechtsgrond die voor zwaardere opties is vereist.

Als Milosevic doof blijft voor de oproepen een diplomatieke oplossing van het conflict na te streven, sluit de NAVO verdere stappen niet uit. Om de bereidheid tot het benutten van luchtoverwicht geloofwaardig te laten overkomen, „moet je zwaardere opties achter de hand houden”, aldus een hoge NAVO-zegsman. „De les van Bosnië is dat een enkel vliegverbod alleen weinig uithaalt”.

De Verenigde Staten en Groot-Brittannië werken aan een resolutie die krachtig optreden tegen de Servische troepen mogelijk maakt. Behalve binnen Joegoslavië bestaan vooral in Rusland bezwaren tegen hard NAVO-optreden. Moskou verdedigt het standpunt dat Kosovo een interne aangelegenheid voor de Joegoslavische republiek is. Ook Parijs wil voor gebruik van geweld toestemming van de Veiligheidsraad.

In het licht van de „grootschalige moordpartijen” in Kosovo acht defensieminister Voorhoeve eventuele luchtaanvallen wél mogelijk, door een beroep te doen op mensenrechtenverdragen en internationale rechtsbeginselen. „Dat is ruimer dan alleen een VN-mandaat”, zei hij gisteren in Brussel.

Mochten Rusland en China een VN-resolutie tegenhouden, dan is het wellicht mogelijk bij de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) een mandaat te halen. „Je kan de Servische troepen toch niet ongestraft dorpen laten platbranden omdat de Veiligheidsraad er niet uitkomt”, aldus Voorhoeve.

Premier Kok stelde zich terughoudender op dan Voorhoeve, en wilde zich nog niet uitlaten over eventuele precisiebombardementen tegen Servië zonder mandaat van Veiligheidsraad. Maar hij ontkende gisteren in de Tweede Kamer dat in het kabinet meningsverschillen over de wenselijkheid van een VN-resolutie bestaan.

Politiek doel
De Britse defensieminister George Robertson toonde zich optimistisch: „Aan de brutaliteit en onderdrukking door Milosevic móet iets worden gedaan. Ik zie niet in waarom een resolutie er niet zou kunnen komen”. NAVO-secretaris-generaal Javier Solana wilde gisteren niet nader ingaan op de vereiste rechtsgrond voor hard militair optreden. Wel benadrukte hij dat de NAVO „geen enkele optie uitsluit”.

„Elk optreden van de NAVO dient een politiek doel. De alliantie is vast van plan de VN-weg te bewandelen”, benadrukte een hoge zegsman van de alliantie.