Rus zoekt over de
grens vakantieplezier

Een bezoek aan twee van de grootste luchthavens van Moskou geeft in één oogopslag de huidige situatie in het Russische uitgaande toerisme weer. Terwijl het op Vnoekovo, het vliegveld voor binnenlandse vluchten, deze dagen 'business as usual' is, zonder uitzonderlijke drukte, staan er op grote afstand van het internationale vliegveld Sjeremetovo II al grote aantallen auto's in de file. En zowel de aankomst- als de vertrekhal is vol Russische toeristen.

In de vertrekhal wordt de ene na de ander chartervlucht omgeroepen, meestal naar exotische bestemmingen als Antalya, Barcelona en Nicosia. Turkije, Spanje en Cyprus behoren dan ook tot de populairste vakantiebestemmingen van de enigszins bemiddelde Rus. En hun aantal is, afgaande op het grote aantal passagiers op de internationale luchthaven, beduidend groter geworden dan een paar jaar terug.

Toch gaan de meesten niet voor de eerste keer naar het buitenland op vakantie. Wel is voor sommigen de bestemming veranderd omdat ze het afgelopen jaar aanzienlijk meer zijn gaan verdienen. Cyprus, Turkije en Egypte zijn vooral populair bij de Rus met de kleinere beurs, mede omdat zij hiervoor geen moeilijk verkrijgbaar en dus duur Schengen-visum hoeven aan te schaffen. De beter verdienende Rus kiest al snel voor het hier als luxe ervaren Spanje en Griekenland, terwijl Italië en Zuid-Frankrijk tot de toplocaties worden gerekend.

Afwijzing
Juist omdat bestemmingen als Cyprus, Turkije en Egypte geen aanvullend inreisvisum vereisen, trekken ze ook veel Russische toeristen aan die op het laatste moment besluiten op vakantie te gaan of gedwongen zijn af te zien van een Europese bestemming vanwege een visumafwijzing door het consulaat van het desbetreffende land, een veelgehoorde klacht onder Russische vakantiegangers.

Zoals de bij een joint venture werkende secretaresse Lena, die zegt samen met haar moeder „verplicht” naar Cyprus op vakantie te gaan omdat het Spaanse consulaat haar op het laatste moment een visum heeft geweigerd. Haar moeder ontving wel een Spaans visum, wat volgens Lena wijst op „onvervalste discriminatie” vanwege haar jonge leeftijd gecombineerd met haar ongehuwde status.

„Veel Europese consulaten verstrekken ons geen visa omdat ze bang zijn dat wij maar met één doel naar Europa komen, namelijk om er te trouwen en zodoende te kunnen blijven. Maar dat is volslagen onzin!”

Prijzen
Terwijl het aantal Russen dat dit jaar voor een zonvakantie naar het buitenland gaat naar schatting met maar liefst een kwart is toegenomen tot zo'n 5 miljoen, melden de vakantieoorden aan de Russische en Oekraïense Zwarte-Zeekust een aanzienlijke terugloop van het aantal badgasten, ondanks de al meer dan een maand aanhoudende hittegolf in het gebied.

De belangrijkste reden hiervoor is het chronische tekort aan accommodaties die voldoen aan internationale kwaliteitseisen. Ook de dienstverlening in de Russische vakantieressorts is ondanks enige vooruitgang de afgelopen jaren doorgaans nog steeds slecht. Desalniettemin liggen de prijzen er in vele gevallen op een bijna westers niveau. Daarom gaat de enigszins bemiddelde Rus nauwelijks meer op vakantie in eigen land.

„Waarom zou ik naar Jalta of Sotsji gaan als ik voor hetzelfde geld naar Antalya op vakantie kan”, aldus beveiligingsbeambte Vladimir. „In Turkije word ik zeer goed ontvangen, terwijl ik hier in Rusland voortdurend problemen ondervind. Dan is er geen warm water, dan word ik uitgescholden door een slechtgehumeurde ober. Daar heb ik helemaal geen zin in als ik op vakantie ben.”

Vooral dit jaar is dankzij de gestaag groeiende Russische economie het aantal Russen met een middenklasse-inkomen beduidend toegenomen. Volgens schattingen van het Russische onderzoeksbureau Comcom gaat het op dit moment om zo'n 4 tot 5 miljoen Russen en nadert hun inkomen $ 500 per maand. En volgens Pavel Remjonny van de Moskouse Associatie voor Reisbureaus is dit het minimumsalaris dat nodig is om zich met een gezin een redelijke vakantie te kunnen veroorloven.

Vakantielanden als Turkije, Cyprus en Egypte hebben goed begrepen dat er zich in Rusland een groeiend potentieel aan klanten bevindt. Hun advertenties overheersen dan ook in de in Rusland op steeds grotere schaal aangeboden felgekleurde toeristenbrochures. En in de Russische hoofdstad is op bijna elke hoek van de straat wel een billboard te vinden waar de Moskoviet op vaak uitdagende wijze wordt uitgenodigd zijn vakantie toch vooral door te brengen in het mediterrane gebied.

Promotie
Advertenties en billboards voor bestemmingen aan de Zwarte Zee zijn echter nauwelijks te vinden. „Dat komt doordat de Russische overheid nagenoeg geen geld investeert in toerisme”, meent Abas Alijev van het reisbureau Intoerist. „Westerse landen hebben daarentegen een traditie om enorme bedragen te besteden aan de promotie van hun land. Helaas heeft Rusland het toerisme nog niet als een serieuze sector van zijn economie erkend.”

Een ander direct gevolg van de passieve houding van de Russische overheid is dat ook dit jaar weer de meerderheid van de Russische bevolking tijdens de zomermaanden gewoon thuiszit of in het gunstigste geval op de datsja. Door het al jarenlang uitblijven van investeringen in de toeristensector staan vele vroegere (collectieve) vakantieoorden in het land leeg, terwijl voor de nog functionerende van deze ”pensionaten” en ”dom otdycha” inmiddels westerse prijzen worden gevraagd. En dat kan de modale Rus met een gemiddeld maandinkomen van zo'n 100 dollar nooit opbrengen.