Buitenland2 juli 2001

Servische premier sluit breuk met Montenegro niet uit

Djindjic: Joegoslavische
federatie in diepe crisis

Van onze buitenlandredactie
BELGRADO/BERLIJN – De Joegoslavische federatie is door de uitlevering van Slobodan Milosevic aan het Joegoslavië-tribunaal in Den Haag in een diepe politieke crisis gestort, heeft de Servische premier Zoran Djindjic zaterdag gezegd.

Volgens Djindjic moeten snel stappen worden gezet om de verhouding tussen Servië en Montenegro weer goed te krijgen. Djindjic sluit een breuk niet uit, als Montenegro het nieuwe Servische beleid blijft afwijzen.

Een mogelijke oplossing voor de crisis is volgens Djindjic dat met het oog op „een verminderde functie van de federatie” de grondwet wordt veranderd en dat nieuwe verkiezingen worden gehouden. Een andere mogelijkheid is een referendum in Montenegro over de vraag of de federatie intact moet blijven. „Als ze niet geïnteresseerd zijn in een gemeenschappelijke staat, dan moeten we vreedzaam uit elkaar gaan. Dat zou vrij snel moeten gebeuren, want we mogen geen tijd verspillen”, aldus Djindjic.

Bijna failliet
Volgens de premier is Servië bijna failliet en kan de situatie „zeer kritiek” worden als de vrijdag toegezegde buitenlandse hulp niet snel wordt uitbetaald.

De crisis openbaarde zich vrijdag toen de Joegoslavische premier Zoran Zizic –een Montenegrijn– en alle Montenegrijnse ministers uit protest tegen de overdracht van Milosevic aan het Joegoslavië-tribunaal aftraden. Hoewel aanvankelijk werd aangenomen dat er vervroegde verkiezingen zouden worden uitgeschreven, zei Zizic zaterdag dat hij en zijn Socialistische Volkspartij bereid zijn een gewijzigde Joegoslavische regering te steunen en dat nieuwe verkiezingen niet per se noodzakelijk zijn.

De Joegoslavische president Vojislav Kostunica is vandaag gesprekken begonnen met verschillende partijen over mogelijke oplossingen voor de crisis. Kostunica heeft in verband met de oplopende spanning al overleg gevoerd met de legertop. Na afloop werd een verklaring uitgegeven waarin stond dat de crisis met politieke middelen dient te worden opgelost.

Zizic zei te zijn afgetreden vanwege „het overhaaste en tactloze besluit” om Milosevic over te dragen aan het tribunaal. Kostunica noemde de uitlevering donderdagavond al illegaal. Kostunica was volgens het staatspersbureau Tanjug pas op de hoogte gebracht van de uitlevering nadat die had plaatsgehad.

Op de hoogte
Overigens meldde de krant Nedelnji Telegraf dat Kostunica wel degelijk van tevoren wist dat Milosevic naar Den Haag zou worden gestuurd. Het doorgaans betrouwbare Belgradose radiostation B-92 bevestigde het nieuws op gezag van bronnen rond de Servische premier Djindjic.

Kostunica had maandenlang geroepen dat de Joegoslavische grondwet de uitlevering van Joegoslavische burgers aan het VN-hof in Den Haag niet toestaat. Na de overdracht van 'Slobo' heeft Kostunica herhaaldelijk geprotesteerd en gezegd dat hij er van tevoren niet van wist.

Maar volgens de publicatie had Djindjic, die de uitlevering doordrukte, het volgende telefoongesprek met Kostunica, voordat hij op bezoek ging bij de Amerikaanse ambassadeur William Montgomery:

Djindjic: Wat zal ik tegen Montgomery zeggen?

Kostunica: [zwijgt]

D.: Oké dan, ik zal aftreden; neem jij maar alle macht over en regeer alleen.

K.: Wacht even, doe dat niet. Laten we er geen conflict van maken.

D.: Wat moet ik dan tegen hem zeggen, ja of nee?

K.: Ja.