Buitenland25 juni 2001

Uitlevering Montesinos bijna rond

Ex-chef geheime
dienst Peru in
Caracas opgepakt

CARACAS – Het voormalige hoofd van de Peruaanse inlichtingendienst Vladimiro Montesinos is zaterdag opgepakt in de Venezolaanse hoofdstad Caracas. Dat heeft de president van Venezuela, Hugo Chavez, gisteren bekendgemaakt.


Chavez zei minister van Binnenlandse Zaken Luis Miquilena opdracht te hebben gegeven Montesinos „sneller dan een haan kraait” over te dragen aan Peru. Miquilena zei op zijn beurt te verwachten dat de uitlevering binnen 24 uur zou plaatsvinden. Montesinos ging vannacht aan boord van een Peruaans vliegtuig. Hij zal waarschijnlijk vanmiddag in Lima aankomen.

Op Montesinos is jacht gemaakt sinds hij in oktober uit Peru vluchtte. Dat hij naar Venezuela was gevlucht, werd al langer vermoed. In december werd bericht dat hij in Caracas plastische chirurgie had ondergaan. Ook werd gezegd dat hij in Venezuela een valse identiteit had aangenomen. De Peruaanse regering had bijna 13 miljoen gulden uitgeloofd als beloning voor informatie die zou leiden tot de arrestatie van Montesinos.

Montesinos was de rechterhand van de naar Japan uitgeweken ex-president Alberto Fujimori. Een videoband waarop te zien was hoe Montesinos een oppositielid omkocht leidde in september tot de val van Fujimori. In de tien jaar dat Fujimori aan de macht was, zou Montesinos een fortuin hebben vergaard met de handel in wapens en drugs en afpersing. Hem wacht in Peru vervolging wegens onder andere het witwassen van geld en corruptie.

De winnaar van de Peruaanse presidentsverkiezingen, Alejandro Toledo, zei gisteren dat de aanhouding van Montesinos kan leiden tot uitlevering en berechting van Fujimori. De ex-president van Peru zou Montesinos ruim 37 miljoen gulden compensatie hebben betaald nadat die ontslag moest nemen.

Fujimori wordt er ook van beschuldigd betrokken te zijn geweest bij een aanslag op 3 november 1991 in een sloppenwijk in de hoofdstad Lima. De aanslag werd een jaar na zijn aantreden als president gepleegd. Voor het bloedbad kan Fujimori een gevangenisstraf van dertig jaar krijgen. Veel Peruanen hebben gevraagd om de berechting van de ex-president.

Japan en Peru hebben echter geen uitleveringsverdrag en de Japanse regering heeft Fujimori erkend als staatsburger omdat zijn ouders de Japanse nationaliteit hebben. De Japanse president Koizumi liet eerder deze maand doorschemeren dat hij niet van plan is de ex-president uit te leveren.

Thriller
Montesinos wordt onder andere verdacht van drugshandel, fraude, martelingen en moord. Veel Peruanen zien hem als de machtigste en corruptste man uit de geschiedenis van het land. De kalende man van middelbare leeftijd in een donker pak en met goudomrande bril kreeg de bijnaam ”Raspoetin”, naar de beruchte adviseur van de laatste Russische tsaar, Nicolaas II.

Vladimiro Montesinos werd in 1945 geboren in Arequipa. Hij ging in het leger en schopte het tot kapitein. In 1977 werd hij oneervol ontslagen uit het leger wegens spionage. Montesinos zou informatie over de Sovjetgezinde militaire junta van die tijd hebben doorgegeven aan de Verenigde Staten.

Na zijn ontslag uit het leger wijdde hij zich aan een studie rechten en werd advocaat van beruchte Colombiaanse en Peruaanse drugshandelaren. Na de verkiezingsoverwinning van Fujimori in 1990 werd de zachtsprekende Montesinos al snel benoemd tot chef van de nationale veiligheidsdienst SIN. De spionnenbaas met een voorliefde voor Bach oefende langzaam maar zeker de absolute macht uit in het land.

Zijn positie stelde Montesinos in staat een ongekend fortuin bijeen te schrapen, afkomstig uit vele illegale praktijken. Het vermogen van de voormalige spionnenbaas zou naar schatting van justitie in Peru rond de 500 miljoen dollar (ruim 1,2 miljard gulden) bedragen. Tegenstanders beschuldigen hem bovendien van een groot aantal schendingen van de mensenrechten.

Montesinos werd de meest gehate man van Peru. Zijn ondergang werd ingeluid toen op 14 september 2000 heimelijk opgenomen videobeelden werden uitgezonden waarop te zien is hoe Montesinos een parlementariër omkocht. Het schandaal dat na vertoning van de beelden uitbrak, betekende het einde van het bewind van Fujimori.

Montesinos vluchtte op 24 september 2000 naar Panama, maar keerde onverwacht terug naar Peru op 23 oktober, waarna hij spoorloos verdween. De politie ontdekte na zijn verdwijning een geheim tunnelstelsel onder zijn huis.

Twee dagen na zijn verdwijning kwam de eerste aanklacht tegen de voortvluchtige spionnenbaas. In de maanden die volgden kwamen steeds meer duistere zaken naar boven waarbij Montesinos betrokken zou zijn.

Regelmatig vertoonde de televisie geheime opnames van Montesino's agenten. Een lawine aan schandalen was het gevolg van de videobeelden, die in Peru al snel bekend werden onder de naam ”Vladivideos”. De beelden werden gemaakt in opdracht van Montesinos.

Montesinos is getrouwd en heeft twee dochters. Zijn minnares, Jaqueline Beltran, zit in de gevangenis. Zij zou medeplichtig zijn aan Montesino's misdaden.