Ieren twijfelen over Verdrag van Nice

De 3,7 miljoen Ieren hebben veel te danken aan de Europese Unie, maar vrezen dat hun inmiddels welvarende land nu de rekening gepresenteerd zal krijgen. Net als de andere lidstaten zal Ierland met de toetreding van nieuwe leden geleidelijk een deel van zijn invloed in de besluitvorming moeten afstaan. En omdat Ierland in vergelijking met de armlastige Oost-Europese aspirant-leden inmiddels een rijk land is, zal zijn bijdrage aan de Unie drastisch omhooggaan.

Premier Bertie Ahern zegt dat Ierland geen andere keus heeft dan Nice te aanvaarden. Als Ierland nee zegt gaan de andere lidstaten heus niet opnieuw onderhandelen, stelt hij. Er zou slechts een tijdelijke crisis ontstaan, die Ierland alleen maar „diepe verlegenheid en nationale vernedering” zou opleveren. Behalve Aherns Fianna Fail pleiten ook de twee belangrijkste oppositiepartijen, de pro-Europese Fine Gael en Labour, voor aanvaarding van het Verdrag van Nice.

Lage opkomst
Hoewel opiniepeilingen uitwijzen dat een meerderheid het Verdrag van Nice steunt, is Ahern allesbehalve gerust op de uitslag, omdat de opkomst laag lijkt te worden en vooral neestemmers aangeven naar de stembus te willen gaan. Toen in 1998 het voorlaatste grote verdrag, dat van Amsterdam, aan de Ieren werd voorgelegd, stemde 38 procent tegen, terwijl het percentage tegenstemmers volgens de prognose onder de 10 zou uitkomen.

De laatste peiling, van de Irish Times, kwam op 51 procent voorstemmers, 21 procent tegenstemmers en 28 procent weifelaars. Maar 90 procent gaf toe niet veel van het verdrag te begrijpen en slechts de helft was van plan te gaan stemmen.

De uitslag wordt met spanning tegemoetgezien in de twaalf –vooral Oost-Europese– staten die het komende decennium tot de EU hopen toe te treden. Alle zijn armer dan Ierland was toen het tien jaar geleden met Griekenland, Portugal en Spanje werd gerekend tot de 'arme vier' van Europa, die in aanmerking kwamen voor fikse ontwikkelingshulp. Voor elk pond dat de Ieren aan de Europese schatkist bijdroegen kwamen er zes terug. Nog steeds is dat te zien in de omgeving van Dublin, waar bij elke weg in aanbouw staat aangegeven dat 85 procent van de kosten wordt betaald door de EU.

Welvaart
Na acht jaar van flinke economische groei, vooral aangejaagd door investeringen van Amerikaanse hightechbedrijven, ligt de welvaart in Ierland echter hoger dan het EU-gemiddelde. Sommige tegenstanders van Nice zeggen daarom dat het zaak is er nu uit te stappen, voordat Ierland moet meebetalen aan subsidies voor wegenbouw in Polen en boeren in Hongarije. ”U gaat verliezen! Macht, Geld, Vrijheid” luidt een schreeuwerige poster van de campagne Nee tegen Nice.

„Over drie, vier jaar zal Ierland meer aan Brussel betalen dan we terugkrijgen, met minder stemrecht en grote, nieuwe aanspraken van de arme Oost-Europese landen”, luidt een pamflet van het Nationale Platform, een anti-Europese actiegroep.

De voornamelijk rechtse antigroepen krijgen steun van enkele kleine, voornamelijk linkse partijen, zoals Sinn Fein, dat met rechts om de macht strijdt in de nog altijd bestaande arme wijken van Dublin. Sinn Fein en de Ierse Groene Partij waarschuwen de bevolking ervoor dat zij binnenkort door Duitsland en Frankrijk zullen worden gecommandeerd en gedwongen worden hun soldaten op impopulaire vredesmissies te sturen, waarbij wordt verwezen naar een vaag hoofdstuk in het Verdrag van Nice over het opzetten van een Europese snel inzetbare krijgsmacht.

De drie grote partijen bestrijden dat. Minister van Buitenlandse Zaken Brian Cowen benadrukte in een televisiedebat met Sinn-Feinleider Gerry Adams dat Ierland alleen troepen zou leveren voor missies die worden gesanctioneerd door de Verenigde Naties, waar Ierland juist een zetel in de Veiligheidsraad heeft verworven.

Fine Gael, dat de stemming van vandaag heeft gekenschetst als een keus tussen „hebzucht en generositeit, angst en vertrouwen, isolement en openheid”, gaat verder en vindt dat Ierland zijn neutraliteit moet afleggen en een volwaardige rol gaan spelen in de NAVO en als toekomstige Europese strijdmacht.

De grootste pleitbezorgers van uitbreiding van de EU zijn de Ierse beleggers en exporteurs. Zij zien grote mogelijkheden in een uitgebreide interne markt en roepen de kiezers op de deur niet dicht te gooien voor de arme landen in het Oosten, waar velen van hen grote investeringen hebben gedaan.